ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਇਹ ਆਖਰੀ ਕੋਸਿਸ਼ ਨਾਕਾਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਅਤੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੇ ਹਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਮਰਨਾ ਹੀ ਹੈ ।ਹੁਣ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਵਸਲ ਨੂੰ ਕੀੜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅਨੇਕਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਵਰਤ ਕੇ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣੀ, ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਕੁੱਲ੍ਹ ਲੋਕਾਈ ਤੇ ਜੀਵ ਜਗਤ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਓਥੇ ਹੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਨਾਸ਼ ਮਾਰਦਾ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਰਨ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ੀਲ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ।

ਕੁਦਰਤੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਇਨ ਤੰਦਰੁਸਤ ਅਤੇ ਸਿਹਤਯਾਬ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਉੱਪਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਗ ਜਾਂ ਕੀੜਿਆਂ ਦਾ ਹਮਲਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਪੂਰੀ ਤਕਨੀਕ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਥੋੜੇ ਬਹੁਤ ਪੋਸਟ ਅਟੈਕ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਪੋਸਟ ਅਟੈਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਐਸੇ ਸਮੇਂ ਫਸਲ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹਿੱਤ ਅਸੀਂ ਕੁੱਝ ਬਹੁਤ ਸਰਲ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਜੈਵਿਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਕੀਟਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਹੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਵਸਲ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਤਰੀਕੇ ਵਰਤ ਕੇ ਕੀੜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੇ ਸਫਲ ਯਤਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਐਨ. ਪੀ. ਐਮ. ਮਤਲਬ ਨਾਨ ਪੈਸਟੀਸਾਈਡਲ ਪੋਸਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਐਨ.ਪੀ.ਐਮ. ਮਤਲਬ ਨਾਨ ਪੈਸਟੀਸਾਈਡਲ ਪੋਸਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ:

ਐਨ. ਪੀ. ਐਮ. ਤਕਨੀਕ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀੜਿਆਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਤੋੜਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ। ਕੀਟ ਨਿਯੰਤ੍ਰਣ ਦੀ ਇਹ ਤਕਨੀਕ "ਸੈਂਟਰ ਵਾਰ ਸਸਟੇਨੇਬਲ ਐਗਰੀਕਲਚਰ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ" ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਨ.ਪੀ.ਐਮ. ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਅੰਜਾਮ ਦੇ ਕੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਵਰਤਿਆ ਵੀ ਸੁਚੱਜਾ ਅਤੇ ਸਫਲ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਸੁੱਘੀ ਡੂੰਘੀ ਵਹਾਈ- ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੈਵਿਕ ਜਾਂ ਰਸਾਇਣਕ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਪਲੇਠਾ ਕੰਮ ਹੈ। ਇਹਦੇ ਤਹਿਤ ਮਈ-ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਵਹੁਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤਿੰਨ-ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਕੀੜਿਆ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਡੂੰਘੇ ਪਏ ਹੋਏ ਪਿਊਪੇ (ਕੇਪਸੂਲ ਨੁਮਾਂ ਉਹ ਵਚ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੁੰਡੀਆਂ ਦੇ ਕਮੱਕੜ ਅਨੁਕੂਲ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਉੱਪਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਛੀ ਚੁਗ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਖਤ ਧੁੱਪ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਬੋਨ ਫਾਇਰ-ਬੇਨ ਫਾਇਰ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬਾਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਸਮੇਂ 7 ਤੋਂ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਂਵਾਂ 'ਤੇ ਲੱਕੜੀਆਂ ਦੀ ਅੱਗ ਬਾਲਣਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੁੰਡੀਆਂ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਪਤੰਗੇ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ-ਡਿੱਗ ਕੇ ਕਸਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਲਾਈਟ ਟ੍ਰੈਪਸ- ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਦੋਹੇਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੰਡੀਆਂ ਦੇ ਪਤੰਗਿਆ ਦੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਸੋ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਪਤੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਟਰਾਂ ਵਾਲੇ ਕੋਠਿਆਂ 'ਤੇ ਲਾਈਟ ਟੈਪਸ ਲਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਇੱਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ 5 ਲਿਟਰ ਵਾਲੀ ਪੀਪੀ ਦਾ ਉਪਰ ਥੋੜਾ ਛੱਡ ਕੇ ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੇਠਲਾ ਹਿੱਸਾ, ਇੱਕ ਹੋਲਡਰ, 60 ਜਾਂ