ਕਿਰਪਾਨ-ਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ

ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਕਿਰਪਾਨ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅੱਤ ਦਰਜ਼ੇ ਦਾ ਨਿਪੁੰਨ, ਉਸਤਾਦ ਅਤੇ ਫੁਰਤੀਲਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਰਪਾਨ ਚਲਾਉਣ ਸੰਬੰਧੀ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਖਿਆ। ਵਨੀਤ ਨਲੂਆ ਦੀ ਲਿਖਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸਰਦਾਰ ਕਿਰਪਾਨ ਪਕੜ ਕੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਮੰਜੇ ਹੇਠ ਪਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਕਾਂ ਛੱਡਿਆ। ਉਪਰੰਤ ਮੰਜੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਤਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਿਰਪਾਨ ਵਗਾਈ ਕਿ ਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮਾਂ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਣ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਹਿਸਾਬ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਰਪਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੈਸਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਤੁਰ ਅਤੇ ਤੇਜ਼-ਉਡਾਰ ਜਾਨਵਰ ਹੈ। ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਇਸ ਕਾਰਾਗਰੀ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਦੇਖ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਅਚੰਭਾ ਹੋਇਆ।

ਨਲੂਏ ਦਾ ਖਿਤਾਬ

ਪੰਦਰਾਂ ਬਰਸ ਦੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਕਰਕੇ 'ਨਲੂਆ' ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਲਤੀਫ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਉਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਹੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਸਾਹਸੀ ਕੰਮ ਕਰੇ ਅਰਥਾਤ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੀ ਗਾਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜਾ ਨਲ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਮਹਾਂ ਦਾਨੀ, ਨਾਮੀ ਅਤੇ ਅਦੁੱਤੀ ਸੂਰਬੀਰ ਸੀ। ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਉੱਤਰ ਪਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੱਟ 'ਢੋਲਾ' ਨਾਮ ਦਾ ਬੀਰ-ਕਾਵਿ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਇਹ ਕਾਵਿ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਵਿ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ਼ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀਵਣ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਨਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਸਮੇਂ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਸ਼ੇਰ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਪਰ ਰੋਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਸ਼ੇਰ ਦਿਲ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਦੋ ਟੋਟੇ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਲੋਕ ਗਾਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅੱਖੀਂ ਇਹ ਅਜਬ ਨਜ਼ਾਰਾ ਤੱਕਿਆ। ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆ ਕੇ ਆਖਿਆ, "ਵਾਹ ਮੇਰੇ ਰਾਜਾ ਨਲ, ਵਾਹ"। ਅਤਿਅੰਤ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ