ਵਨੀਤ ਨਲੂਆ ਨੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ੧੮੦੮ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਮਨਾਈ। ਇਸ ਦਿਨ ਕਿਲ੍ਹਾ ਭੰਗੀਆਂ ਤੇ ਭਾਰੀ ਇੱਕਠ ਹੋਇਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਨੌਜੁਆਨ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਬਲਵਾਨਤਾ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਦਿਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰ ਦਿਲ ਖ਼ਾਲਸਾ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਉਸੇ ਦਿਨ ੩੬ ਸਾਲਾ ਦੇਸਾ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਨੂੰ ੪੦੦ ਸਵਾਰਾਂ ਅਤੇ ਜਠੇਰੇ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਅਟਾਰੀਵਾਲੇ ਨੂੰ ੫੦੦ ਸਵਾਰਾਂ ਦਾ ਮੁਖੀਆ ਥਾਪਿਆ। ਦੇਖਣ ਵਾਲੀ ਅਜੀਬ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬੇਮਿਸਾਲ ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਅਦੁੱਤੀ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਹੀ ਫ਼ੌਜੀ ਸਰਦਾਰ ਬਣਨ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬੁਲੰਦੀ ਤੇ ਉੱਚੇ ਅਹੁਦੇ

ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਨਲੂਏ ਸਰਦਾਰ ਦੀ ਉਮਰ ਜੁਆਨੀ ਵਲ ਗਈ ਉਸ ਦਾ ਕੱਦ-ਕਾਠ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਬਹੁਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦਾ ਕੱਦ ਸੱਤ ਫੁੱਟ ਦੇ ਲੱਗ ਪਗ, ਸਰੀਰ ਗੁੰਦਵਾਂ, ਛਾਤੀ ਚੌੜੀ, ਬਾਹਾਂ ਲੰਬੀਆਂ ਚਿਹਰਾ ਨੂਰੀ ਤੇ ਦਗ ਦਗ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਕਾਲੀ ਲੇਖਕ ਹਮੀਦੁੱਲਾ ਸ਼ਾਹਾਬਾਦੀ (ਕਸ਼ਮੀਰੀ) ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਸ਼ਕਲੋਂ ਸੋਹਣਾ, ਦਿਲ ਦਾ ਦਲੇਰ, ਸ਼ੇਰ ਮਰਦ, ਆਲੀ ਵਕਾਰ, ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਦਾ ਮਾਲਿਕ, ਹਾਤਿਮ ਵਰਗਾ ਸਖੀ, ਸ਼ਾਹ ਮੌਸ਼ੀਰਵਾਂ ਜੇਹਾ ਮੁਨਸਿਫ, ਮਿਜ਼ਾਜ, ਮੁਲਕੀ ਸਿਆਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਹਿਰ ਤੇ ਅਦੁੱਤੀ ਰੁਅਬਦਾਬ ਦਾ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ੁਹਰਤ ਦੀਆਂ ਧੁੰਮਾਂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਕਾਬਲ ਤੱਕ ਹੀ, ਸਗੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਰੇਕ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ (ਅਕਬਰ ਨਾਮਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ)।

ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇੱਕ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਅਫ਼ਸਰ ਨਲੂਏ ਸਰਦਾਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹੁਸਨਲ ਚਰਾਗ ਦਾ ਦਗ ਦਗ ਕਰਦਾ ਚਿਹਰਾ ਮੁਹਰਾ ਦੇਖ ਕੇ ਘਬਰਾਹਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਤੇ ਇਤਨੀ ਘਬਰਾਹਟ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਉਸ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, "ਸਰਦਾਰ ਸਾਹਿਬ! ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਜਲਾਉ ਵਰਗੇ ਚਿਹਰੇ ਅਤੇ ਬਲਵਾਨ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਦੇ ਮੈਦਾਨੇ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਟੱਕਰ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਥਰ ਥਰ ਕੰਬਣੀ ਛਿੜਨੀ ਸੁਭਾਵਕ ਗੱਲ ਹੈ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੂਰਜ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ