ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ। ਮੈਕਾਲਿਫ ਨੇ ਵੀ ੧੯੦੯ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ 'The Sikh Religion' ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਕਸੂਰ ਵਿੱਚ ਪਠਾਣਾਂ ਦੀ ਫ਼ਤਹਿ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਕਹੇ ਹੋਏ ਸ਼ਬਦ, "ਸਾਡੇ ਸੇਵਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ੈਹਨਸ਼ਾਹ ਹੋਣਗੇ। ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਰਾਜਾ ਕਸੂਰ ਦਾ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਹੋਵੇਗਾ"। ਇੱਕ ਸੋਲਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਨੱਢੇ ਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਦਿਖਾਏ।

ਸਿਪਾਹ-ਸਲਾਰ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵਾ ਦਾ ਫ਼ੌਜੀ ਜੀਵਨ ੧੮੦੪ ਵਿੱਚ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਤੇ ਪੈਦਲ ਰਜਮੈਂਟ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਪਰ ੧੮੦੭ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਾਥੀ, ਊਠ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਦੋ ਬਟਾਲੀਅਨਾਂ (ਫ਼ੌਜੀ ਦਸਤੇ) ਬਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਕੋਹਲੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਦਸਤੇ ਵਿੱਚ ੬੩੨ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ੯੧੦ ਆਦਮੀ ਸਨ। ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਵਾਲੀ ਪਲਟਨ ਵਿੱਚ ੬੩੨ 'ਚੋਂ ੫੭੬ ਲੜਾਕੂ ਅਤੇ ੫੬ ਸਹਾਇਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਝੰਡਾ ਬਰਦਾਰ, ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ, ਘੜਿਆਲੀ (ਟਾਈਮ ਕੀਪਰ), ਖਲਾਸੀਜ਼ (ਟੈਂਟ ਪਿੱਚਰ), ਹਲਕੇ ਲੁਹਾਰ, ਤਰਖਾਣ ਆਦਿ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲ ਸਿੱਖ ਸੈਨਕਾਂ ਦੀ ਵਰਦੀ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਫੇਰ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਅਫ਼ਸਰਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰ ਕੇ ਵਰਦੀ ਵਿੱਚ ਜਾਕਟ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦੀ, ਪਤਲੂਨ ਨੀਲੀ ਅਤੇ ਛਾਤੀ ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਜਾਂ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਟੀ ਵਾਲੀ ਬਣਾਈ ਗਈ। ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਸੁਨਹਿਰੀ ਧਾਗਾ, ਵਧੀਆ ਕਿਸਮ ਦੀ ਫੀਤੀ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਰੰਗੀ ਡੋਰੀ ਜਾਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਝਾਲਰ ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਜਰਨੈਲੀ ਰੁਤਬਾ

ਫ਼ੌਜ ਅੰਦਰ ਜਰਨੈਲ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੁਤਬਾ ਕਿਸੇ ਰੁਹਾਨੀ ਭਰਪੂਰ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਅਤੇ ਗੈਬੀ ਤਾਕਤ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਅੰਦਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਆਪਣੇ ਬਲਬੂਤੇ ਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਰਥਾਤ ਖਿਦਮਤਗਾਰ ਤੋਂ ਸਰਦਾਰ, ਸਰਦਾਰ ਤੋਂ ਸਿਪਾਹ-ਸਲਾਰ, ਸਿਪਾਹ-ਸਲਾਰ ਤੋਂ ਗਵਰਨਰ ਤੇ ਗਵਰਨਰ ਤੋਂ ਜਰਨੈਲੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਅੰਦਰ ਭਾਵੇਂ ਹੋਰ ਵੀ ਜਰਨੈਲ ਸਨ ਪਰ ਜੋ ਚਾਰ ਚੰਨ ਇਸ ਯੋਧੇ ਨੇ ਲਾਏ ਉਹ ਹੋਰਾਂ ਤੋਂ ਨਿਆਰੇ ਸਨ ਅਰਥਾਤ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦਾ ਹੰਸ ਹੋ ਨਿਬੜਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਕੀਤੇ ਚਮਤਕਾਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮੇ, ਜੰਗਾਂ-ਯੁੱਧਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ