ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਸੇ ਜਮਾਂਦਰੂ ਰਾਣੀ ਵਰਗਾ ਸੀ। ਰਾਜ-ਗੋਲੀ ਆਪ ਹੀ ਵੇਖ ਕੇ ਪੁਕਾਰ ਉੱਠੀ, "ਸਰਕਾਰ! ਇਹ ਰੂਪ ਅੱਗੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜ-ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੇ ਵੇਖ ਕੇ ਤਾਂ ਇਸ ਬਾਂਦੀ ਦਾ ਦਿਲ ਵੀ ਭਰਮ ਪਿਆ ਏ। ਵਿਚਾਰੇ ਮਹਾਰਾਜ ਕਿਵੇਂ ਸਹਾਰ ਸਕਣਗੇ ? ਬੱਸ, ਇਹਨਾਂ ਬਰੂਹਾਂ ਜੋਗੇ ਈ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਮੈਂ ਭਵਿੱਖਤ ਵਾਕ ਕਹਿੰਦੀ ਆਂ, ਸਰਕਾਰ! ਬੇਸ਼ੱਕ ਆਪ ਕਿਸੇ ਨਜੂਮੀ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਲੈਣਾ। ਆਪ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਰਾਣੀ ਹੋਵੋਗੀ।"
ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿੰਦਾਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ, ਪਰ ਏਨਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਏਨੀ ਰੂਪਵਾਨ ਹੈ। ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੰਹਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਅਵਾਕ ਰਹਿ ਗਏ। ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹੁਸਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਫਿੱਕਾ ਜਾਪਿਆ। ਪਹਿਲੇ ਦੀਦਾਰ ਦਾ ਇਨਾਮ ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 'ਮਹਿਬੂਬਾ' (ਪ੍ਰਾਣ-ਪਿਆਰੀ) ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ। ਮੁੱਕਦੀ ਗੱਲ, ਪਹਿਲੀ ਝਲਕ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹਿਆ ਗਿਆ।
ਪਹਿਲੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਚੁਣ ਲਿਆ। ਪਹਿਲੀਆਂ ਸੱਭੇ ਰਾਣੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਈਰਖਾ ਰੱਖਦੀਆਂ ਸਨ। ਈਰਖਾਲੂ ਦੇ ਚੇਹਰੇ ਉੱਤੇ ਖਿੱਚ ਤੇ ਖਿੜਾਉ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਉਹ ਸਦਾ ਆਪਣੇ ਸੇਕ ਨਾਲ ਹੀ ਝੁਲਸਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਰਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੁਭਾਉ ਸੀ, ਮਹਾਰਾਜੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਦੂਸਰੀ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਨਾ। ਉਹ ਹਰ ਇਕ ਚੁਗ਼ਲੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਦੂਜੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਦਿਲ ਫੇਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਜ ਕਈ ਵਾਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ-ਸੁਣ ਤੰਗ ਆ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਦਾ ਥਾਂਉਂ-ਥਾਂਈਂ ਆਦਰ ਸਤਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਪੂਰੇ ਦਿਲੋਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਏਹਾ ਕਾਰਨ ਹੋਵੇ, ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੋਰ-ਹੋਰ ਸ਼ਾਦੀਆਂ ਕਰਾਉਣ ਦਾ।
ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਈਰਖਾ ਦੀ ਥਾਂ ਪਿਆਰ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਚੁਣਿਆ। ਉਹਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਤੇ ਸਤਕਾਰ ਭਰਿਆ ਵਰਤਾਉ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਨੌਕਰਾਂ ਚਾਕਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਉਹ ਦਿਆਲਤਾ ਭਰਿਆ
ਸਲੂਕ ਕਰਦੀ। ਇਸ ਚੰਗੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹ ਸਾਰੇ ਰਾਜਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਹਰ-ਮਨ-ਪਿਆਰੀ ਬਣ ਗਈ। ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਸ ਨੂੰ 'ਮਹਿਬੂਬਾ' ਕਹਿ ਕਰ ਪੁਕਾਰਦੇ। ਇੱਕ ਰਾਤ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਮਹਿਬੂਬਾ ਜਾਨ! ਦੂਜੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੀ ਖਿਆਲ ਹਨ ?”
"ਮਹਾਰਾਜ! ਉਹ ਸੱਭੇ ਮੇਰੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਹਨ।" ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਬੜੀ ਸੁਘੜ ਅਦਾ ਨਾਲ ਸਿਰ ਝੁਕਾਅ ਕੇ ਕਿਹਾ।
"ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਰਾਜ-ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੂਟ-ਨੀਤੀ ਚਲਦੀ ਏ?"
"ਸਰਕਾਰ!" ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਅੱਗੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਿਆ। ਇਹ ਉਹਦੀ ਤਿੱਖੀ ਸੂਝ ਦਾ ਸਬੂਤ ਸੀ।
"ਹਰ ਰਾਣੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਦੂਜੀ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਦੀ ਏ, ਦੂਸਰੀ ਦੀਆਂ ਚੁਗ਼ਲੀਆਂ ਕਰਦੀ ਏ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਪਹਿਲੀ ਰਾਣੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੋਈ ਸ਼ਕਾਇਤ ਹੋਵੇ ?" ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਬੜੀ ਗ਼ਹਿਰੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਭਾਵ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ।
"ਨਹੀਂ ਸਰਕਾਰ! ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਕਾਇਤ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਸਭ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਹਾਂ ਤੇ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਸੇ ਕੀ ਚੁਗ਼ਲੀ ਕਰਨੀ ਹੋਈ ?" ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ।
“ਸੁਣਿਆਂ ਏਂ, ਰਾਣੀ ਪਹਾੜਨ ਕਈ ਵਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਕਰਦੀ ਏ।”
"ਹਾਂ ਸਰਕਾਰ! ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਸ ਕਿਰਪਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ।" ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਕਹਿਣ ਢੰਗ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਧੰਨਵਾਦ ਪਰਗਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।
"ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬੜਾ ਸਖ਼ਤ ਏ। ਉਹ ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਗੱਲੋਂ ਦੂਜੀਆਂ ਨੂੰ ਨੋਕ-ਟੋਕ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਏ। ਕਦੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਕੋਈ ਸਖ਼ਤ ਸਲੂਕ.!
"ਮਹਾਰਾਜ! ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤਾਂ ਉਹ ਬੜਾ ਪਿਆਰ ਭਰਿਆ ਵਰਤਾਉ ਕਰਦੇ ਨੇ। ਉਹ ਮੈਥੋਂ ਵੱਡੀ ਥਾਂ ਨੇ, ਜੇ ਕਿਸੇ ਭੁੱਲ ਤੋਂ ਮੈਨੂੰ ਝਿੜਕ ਵੀ ਲੈਣ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹੱਕ ਏ।"
"ਉਹ, ਪਿਆਰੀ ਜਿੰਦਾਂ! ਉਹ ਮੇਰੀ ਮਹਿਬੂਬਾ! ਤੇਰਾ ਦਿਲ ਕਿੰਨਾ
ਵੱਡਾ ਏ ? ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਘਿਰਣਾ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ।”
"ਸਰਕਾਰ! ਜਿਸ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਪਿਆਰ ਵੱਸ ਗਿਆ ਏ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਘਿਰਣਾ ਜਾਂ ਈਰਖਾ ਵਾਸਤੇ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੀ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿ ਗਈ ਏ ? ਮੈਂ ਤਾਂ.....।" ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਸ਼ਰਧਾ ਨਾਲ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਚਰਨਾਂ 'ਤੇ ਸਿਰ ਝੁਕਾਅ ਦਿੱਤਾ।
"ਤੁਸਾਂ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹ ਲਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਏ।" ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਭੁੱਲ ਕੇ ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਾ ਲਿਆ।
ਇਹ ਦਿਨ ਜਿੰਦਾਂ ਵਾਸਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੇ ਸਨ। ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦਿਲੋਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵੇਖੇ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੱਟ ਸਕਦੇ। ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹੁਸਨ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ। ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਰੁੱਚੀ ਹੀ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹੀ। ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲਿਆ ਸੀ।
ਰਾਜਾ ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਡੋਗਰਾ ਬੜਾ ਚਾਲਾਕ ਨੀਤੀਵਾਨ ਸੀ। ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਹੁਕਮਰਾਨ ਉੱਤੇ ਹਕੂਮਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ, ਉਹਨੂੰ ਹੁਸਨ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਦੀਵਾਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹਨੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਇਹ ਚੇਟਕ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਕੁਛ ਰਾਣੀਆਂ ਕੇਵਲ ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਾ ਫਲ ਸੀ। ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਕਿ ਇਹ ਵਿਆਹਵਾਂ ਵਾਲਾ ਸਿਲਸਿਲਾ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਏ। ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਰਾਣੀ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਏਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਣਾ ਲਵੇ। ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਵੱਧਦੇ ਅਸਰ ਦੇ ਉਹ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ। ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਉਹਨੇ ਇਕ ਡੋਗਰੀ ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਰੂਪ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਹਨੇ ਉਸ ਅਣਡਿੱਠੀ ਮੁਟਿਆਰ ਨਾਲੋਂ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਨੂੰ ਛੁਟਿਆਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਖਿੱਝ ਕੇ ਬੋਲੇ, "ਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ! ਜਦ ਕੋਈ ਪੁਰਸ਼ ਸਿਖ਼ਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਏ, ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਰੁੱਕ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਅਗਲਾ ਕਦਮ ਹਰ ਹਾਲ ਨਿਵਾਣ ਵੱਲੇ ਹੀ ਵਧੇਗਾ।"
"ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਫ਼ੁਰਮਾਨ ਸੱਚ ਹੈ।" ਧਿਆਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਮੰਨਣਾ ਪਿਆ।
"ਜਿੰਦਾਂ ਹੁਸਨ ਔਰ ਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਸਿਖ਼ਰ ਹੈ। ਇਕ ਕਦਮ ਹੋਰ ਅਗੇਰੇ ਵੱਧ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਏਸ ਸਿਖ਼ਰ ਤੋਂ ਨੀਵਿਆਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮਨ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਹ ਵੀ ਇੱਛਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਮੁੜ ਕੇ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾ ਕਰਨ।”
ਇਹ ਸੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਪੂਰਨ ਜਿੱਤ। ਉਹਨੇ ਪਤੀ ਦਾ ਮਨ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਭੇਤ ਜਾਣ ਲਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ, ਸੁਭਾਅ ਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਸਦਕਾ ਉਹਨੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਥਾਂ ਬਣਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਈਸ਼ਵਰ ਨੇ ਹੋਰ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ। ਚਾਰ ਸਤੰਬਰ, ੧੮੩੮ ਈ. ਨੂੰ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ ਬੱਚੇ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਵਧਾਈਆਂ ਨਾਲ ਜਿੰਦਾਂ ਦਾ ਮਹਿਲ ਗੂੰਜ ਉੱਠਿਆ। ਇਹ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਭਰੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਜਾਮੇ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲੇ ਨਾ ਸਮਾਏ। ਉਹਨਾਂ ਖ਼ਜ਼ਾਨਿਆਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕੰਗਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਦਾਨ ਨਾਲ ਝੋਲੀਆਂ ਭਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਸਾਰੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਰਾਜ-ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੇ। ਨਵ-ਜਨਮੇ ਬਾਲ ਨੂੰ ਗੋਦੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦਾ ਪਾਰਾਵਾਰ ਨਾ ਰਿਹਾ। ਬੱਚੇ ਦਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਜਿੰਦਾਂ ਨੂੰ 'ਮਹਾਰਾਣੀ' ਦਾ ਖ਼ਿਤਾਬ ਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਦਾ ਹਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ। ਕਿਸਮਤ ਉਸ ਵੇਲੇ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਕੰਡ ਉਹਲੇ ਖਲੀ ਮੁਸਕਰਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਰਾਜ-ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਵਰ ਦੀ ਜਨਮ ਪੱਤਰੀ ਬਣਾਈ। ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਵਾਕ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰ-ਮਰਯਾਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਵਰ ਦਾ ਨਾਮ 'ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ' ਰੱਖਿਆ। ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਵਾਸਤੇ ਓਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਜਾਗੀਰ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਜਾਗੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਏਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਸਿਖ਼ਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ ਹੋਈ ਸੀ।
ਸ. ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲਵੇ ਦੇ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋਣ ਪਿੱਛੋਂ, ਰਾਜ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਕੰਮ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਰ ਆ ਪਿਆ। ਕਿਸੇ-ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਏਸੇ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਅੱਧੀਓਂ ਵੀ ਢਲ ਜਾਂਦੀ। ਉਹ ਥਕੇਵੇਂ ਨਾਲ ਚੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਡੋਗਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਵਾਸਤੇ ਸਹੀ ਰਾਏ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਕੋਈ ਸੱਚਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਜਿੰਦਾਂ ਨੇ ਏਸ ਥੁੜ੍ਹ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪ ਰਾਜਭਾਗ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੇ, ਤਾਂ ਜਿੰਦਾਂ ਰਾਜ ਸੰਬੰਧੀ ਗੱਲਾਂ ਪੁੱਛਦੀ ਤੇ ਬੜੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਨਰਮ ਜਿਹੀ ਬੋਲੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਾਏ ਵੀ ਦੱਸ ਦੇਂਦੀ। ਇਸ ਬਦਲੇ ਹੋਏ ਵਿਹਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ-ਸ਼ੱਕ ਪੈ ਗਿਆ, 'ਕਿਤੇ ਮਾਈ ਸਦਾ ਕੌਰ ਵਾਂਗ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਰਾਜ ਦੀ ਭੁੱਖ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ? ਰਾਜ-ਸੱਤਿਆ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਭੁੱਖ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਦੂਰ ਕਰ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬੇਮੁੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਅਪਣੱਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ। ਇਕ ਰਾਜ-ਸੱਤਿਆ ਹੀ ਉਹਦਾ ਧਰਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।'
ਕੁਛ ਦਿਨ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਏਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਬੜੀ ਡੂੰਘੀ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਿੰਦਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਹਾਥ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਪ੍ਰਾਣ ਪਿਆਰੀ ਜੀਉ! ਤੁਸਾਂ ਜਹਾਂਗੀਰ ਤੇ ਨੂਰ ਜਹਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇਗੀ।"
"ਜੀ, ਸਰਕਾਰ।" "ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਛਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨੂਰ ਜਹਾਂ ਵਾਂਗ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਭਾਗ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ।" ਸ਼ੇਰੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ ਉਸ