ਮੈਂ ਰਾਬੀਆ, ਮੀਰਾ, ਲੱਲ, ਸਹਿਜੋ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਮਨ ਉਪਰ ਬੋਝ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਹੋਰ ਔਰਤ ਕਾਬਲਿ ਜ਼ਿਕਰ ਰਹਿ ਗਈ, ਉਹ ਹੈ ਦਇਆ। ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਚੰਨ ਆਇਆ ਹੈ।

ਦਇਆ ਦੇ ਭਜਨ। ਉਹ ਮੀਰਾ ਤੇ ਸਹਿਜੇ ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ ਪਰ ਦੋਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਕ ਗਹਿਰੀ। ਉਹ ਸਭ ਗਿਣਤੀਆਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੈ। ਦਇਆ ਕੋਇਲ ਹੈ। ਕੋਇਲ ਵਰਗੀ ਮਿਠਾਸ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰੁਤੇ ਦੂਰੋਂ ਪਾਰੋਂ ਰਾਤੀਂ ਕੋਇਲ ਦੀ ਸੁਣਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਇਆ ਦੀ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਤ ਦੂਰੋਂ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਦਿੰਦੀ ਕੋਇਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼।

ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ਗੱਲ ਮੈਂ। ਇਕ ਦਿਨ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਹੋ ਜਾਇਗਾ। ਘਬਰਾਹਟ ਹੈ, ਕੀ ਪਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਕੌਣ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ? ਪੂਰਬ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਾਇਰੀ ਹੈ, ਪੱਛਮ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਬਾਨਾ ਵਾਰਤਕ ਹਨ, ਸ਼ੁੱਧ ਵਾਰਤਕ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਮੈਂ ਨੀ ਦੇਖੀ ਸਹੀ ਸ਼ਾਇਰੀ। ਕਦੀ ਕਦੀ ਮੈਂ ਪੱਛਮ ਦੇ ਮਹਾਨ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਿਆ ਕਰਦਾਂ। ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਬੀਥੋਵਨ ਨੂੰ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅੱਧ ਵਿਚਕਾਰ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਜਿਸਨੇ ਪੂਰਬੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਥਾਹ ਪਾ ਲਈ ਫਿਰ ਇਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਨਹੀਂ। ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਵਾਰ ਭਾਰਤੀ ਬੰਸਰੀ ਦੇ ਸੁਰ ਸੁਣ ਲਏ ਫਿਰ ਬਾਕੀ ਹੋਰ ਸਭ ਐਵੇਂ ਦਾ ਲਗਦਾ,ਫਜ਼ੂਲ ਜਿਹਾ ਲਗਦਾਹੈ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗਾਇਕਾਂ, ਸ਼ਾਇਰਾਂ, ਸ਼ੈਦਾਈਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮੈਂ ਹਿੰਦੀ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਦੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਪਾਏਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਏ ਬਰੀਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀ ਪਤਾ ਕਦੀ ਅਨੁਵਾਦ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣ ਜਾਵੇ।

ਅਧਿਆਇ ਤੇਰ੍ਹਵਾਂ

ਅੱਜ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਇਰਵਿਨ ਸਟੋਨ ਦੀ ਜੀਵਨ ਲਈ ਕਾਮਨਾ, LUST FOR LIFE ਹੈ। ਵਿਨਸੈਂਟ ਵਾਂ ਗਾ Vincent Van Gogh ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਉਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਨਾਵਲ ਹੈ ਇਹ। ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮ ਸਟੋਨ ਨੇ ਕੀਤਾ ਉਸ ਵਰਗਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਯਾਦ। ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਬਾਰੇ ਏਨੀ ਨੇੜਤਾ ਤੋਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉਪਰ ਲਿਖੇ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਉਂ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਪਹਿਲਾਂ।

ਜੀਵਨ ਲਈ ਕਾਮਨਾ LUST FOR LIFE ਮਹਿਜ਼ ਨਾਵਲ ਨਹੀਂ, ਰੂਹਾਨੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਮੇਰੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਰੂਹਾਨੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਇਕੱਠਿਆਂ ਕਰ