ਅੱਠਵੀਂ ਪਾਲ ਰਿਪਸ ਜੈਨ ਮਾਸ ਜੈਨ ਹੱਡੀਆਂ Paul Reps' ZEN FLESH ZEN BONES ਹੈ। ਇਹ ਮਹਾਨ ਰਚਨਾ ਹੈ, ਮੌਲਿਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਬੇਸ਼ਕ ਪਰ ਅਨੁਵਾਦ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਉਪਰ ਹੈ। ਇਹ ਆਪਣੀ ਮਿਸਾਲ ਆਪ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਮੌਲਿਕ ਕ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਦੇਖੀਏ ਤਾਂ ਅਨੁਵਾਦ ਵੀ ਹੈ। ਹੈ ਤਾਂ ਪੁਰਾਤਨ ਚੰਨੇਂ ਸਾਖੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਪਰ ਲਿਖਤ ਮੌਲਿਕ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੈਨ ਬਾਰੇ ਲਿਖੀਆਂ ਤਕਰੀਬਨ ਸਭ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੈਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਪਾਲ ਰਿਪਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਜਲਵਾ ਫੜਨ ਵਿਚ ਉਹ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਗਿਐ। ਉਸ ਵਿਚ ਉਹੀ ਸੁਗੰਧ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਬਾਸ਼ੋ ਜਾਂ ਰਿੰਜੇ ਵਿਚ।

ਬੰਦਾ ਅਜੇ ਜਿਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ। ਇਸ ਛੋਟੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਕੇਵਲ ਚੰਨੇਂ ਸਾਖੀਆਂ ਇਕੱਤਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀਆਂ, ਉਸ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਭੈਰਵ ਤੰਤਰ ਵੀ ਲਿਖਿਆ। 120 ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਗ੍ਰੰਥ ਸ਼ਿਵ ਵਲੋਂ ਪਾਰਬਤੀ ਨੂੰ ਕਹੇ ਗਏ ਬੋਲ ਹਨ, ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਮਕਾ ਅਗੇ ਸ਼ਿਵ ਸਾਰੀਆਂ ਕੁੰਜੀਆਂ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨ ਭੈਰਵ ਤੰਤਰ ਤੋਂ ਉਤੇ ਬੰਦਗੀ ਉਪਰ ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ, 112 ਚਾਬੀਆਂ ਬਹੁਤ ਹਨ, ਲਗਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇ, ਜੇ 113 ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਲੱਗਣਾ ਸੀ, 112 ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੁਹਣੀ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਰਹੱਸਮਈ ਲਗਦੀ ਹੈ।

ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ, ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਾਕੇ ਲੈ ਜਾਉ, ਸਹੀ ਪਾਕਿਟ ਬੁੱਕ। ਜੇਬ ਵਿਚ ਪਾਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕੋਹਿਨੂਰ ਵੀ ਲਿਜਾ ਸਕਦੇ ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਬਰਤਾਨੀਆਂ ਦੇ ਤਾਜ ਵਿਚ ਜੜਿਆ ਗਿਆ, ਸੋ ਜੇਬ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਪਾਲ ਰਿਪਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਹਿਮ ਸਿਫਤ ਇਹ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲੋ ਇਕ ਵੀ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਜੋੜਿਆ, ਇਹ ਹੈ ਕਮਾਲ। ਉਸ ਨੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ, ਮਹਿਜ਼ ਅਨੁਵਾਦ, ਕੇਵਲ ਅਨੁਵਾਦ ਨਹੀਂ, ਜ਼ੈਨ ਨਾਮ ਦਾ ਫੁੱਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਜ਼ਬਾਨ ਵਿਚ ਲੈ ਗਿਆ। ਜੈਨ ਉਪਰ ਲਿਖੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਇਹ ਫੁੱਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਇਹ ਕੰਮ ਸੁਜੁਕੀ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਪਾਨੀ ਸੀ।। ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀਪਰ ਆਪਣੇ ਵਿਸਮਾਦ ਦੀ ਮਹਿਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰ ਸਕਿਆ। ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਧੀਐ ਪਰ ਬੁਝੀ ਹੋਈ, ਬਿਜਲੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਹੀਂ।

ਜੋ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਸੀ ਪਾਲ ਰਿਪਸ ਨੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਮਰੀਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ੈਨ ਦੀ ਸੁਗੰਧੀ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ। ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਛੁਪਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ, ਚੰਨ ਮਾਸ ਚੰਨ ਹੱਡੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਰੇ ਜਹਾਨ ਤਕ ਪੁਚਾਈ। ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੋਇਆ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਸੰਸਾਰ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਰਹੇਗਾ। ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਿਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਕੀਤਾ।