ਰਹਿੰਦਾ। ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਸਨੇ ਉਸ ਦੇ ਭਜਨ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਲਏ। ਕੋਈ ਭਲੀ ਵੱਡੀ ਰੂਹ ਹੋਇਗੀ ਉਹ ਕੋਈ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।
ਚੰਡੀਦਾਸ ਦੇ ਭਜਨ ਮੈਨੂੰ ਵਿਸਮਾਦੀ ਜਗਤ ਵਿਚ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚੰਡੀਦਾਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣਦਿਆਂ ਦਿਲ ਵਖਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਧੜਕਣ ਲਗਦੈ। ਕਿਆ ਆਦਮੀ ਸੀ ਉਹ, ਕਿਆ ਸ਼ਾਇਰ ਸੀ। ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਵੀ ਹੋਏ ਪਰ ਚੰਡੀਦਾਸ ਉਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਸੁਲੇਮਾਨ। ਭੌਰਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਤੁਲਨਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇ ਸੁਲੇਮਾਨ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਸੀ, ਕਹਾਂਗੇ ਚੰਡੀਦਾਸ ਵਰਗਾ।
ਚੰਡੀਦਾਸ ਦੇ ਭਜਨ ਅਜੀਬ ਹਨ, ਉਸ ਰੱਬ ਦੇ ਗੀਤ ਹਨ ਜਿਹੜਾ ਹੈ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ ਰੱਬ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੋਂਦ ਦੀ ਸੂਰਤ ਉਹੀ ਹੈ। ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਹੋਂਦ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਚੰਡੀਦਾਸ ਬੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਬੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਪਰ ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਬੰਦਗੀ ਮਨ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਕਿਆ ਗਜ਼ਬ ਦਾ ਸੂਤਰ ਹੈ। ਅਲਬੇਅਰ ਆਈਨਸਟੀਨ ਈਰਖਾ ਕਰਨ ਲਗ ਜਾਏ ਚੰਡੀਦਾਸ ਨਾਲ। ਅਫਸੋਸ, ਆਈਨਸਟੀਨ ਨੂੰ ਨਾ ਚੰਡੀਦਾਸ ਦਾ ਭੋਰਾ ਪਤਾ ਨਾ ਬੰਦਗੀ ਦਾ। ਆਪਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਆਦਮੀ ਆਈਨਸਟੀਨ, ਬੰਦਗੀ ਦਾ ਕੋਈ ਪਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ। ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸੀ ਉਹ, ਸਿਵਾਇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ।
ਚੰਡੀਦਾਸ ਪਿਆਰ, ਚੇਤਨਾ, ਸੌਂਦਰਯ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਜਸ ਗਾਉਂਦੈ। ਕੁਝ ਕੁ ਗੀਤ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਹੈ ਈ ਨਹੀਂ, ਆਨੰਦ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਗਾਉਣ ਦਾ ਆਨੰਦ, ਗੀਤ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ।
ਅਜ ਦੀ ਦਸਵੀਂ ਤੇ ਆਖਰੀ ਇਹੋ ਹੈ ਮੇਰੀ ਕਿਤਾਬ।
