ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਲ ਖਿਚਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਤਾਬ ਰਹੱਸਮਈ ਵੀ ਹੈ ਵੰਗਾਰਪੂਰਨ ਵੀ। ਆਪਣੇ ਸਨਿਆਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕਹਾਂਗਾ। ਬਚ ਕੇ ਰਹੋ ਇਸ ਤੋਂ। ਮੈਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪੰਨੇ ਪੜ੍ਹ ਲਏ, ਗਣਿਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੱਖ ਨਹੀਂ ਲੱਭਾ। ਜੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਣਿਤ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਰੁਚੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਾਇਰ ਮੈਥ ਵਿਚ, ਫਿਰ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਇਸ ਲਈ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਗਣਿਤ ਦਾ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਹੈ।

ਚੌਥੀ... ਇਹੋ ਗਿਣਤੀ ਹੈ ਨਾ?

ਹਾਂ ਓਸ਼ੋ ਚੌਥੀ...।

ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਸਚਰਜ ਲਗੇਗਾ, ਮੇਰੀ ਚੌਥੀ ਚੌਣ ਅਜ ਅਰਸਤੂ ਦੀ ਕਾਵਿਸ਼ਾਸਤਰ POETICS. ਹੈ। ਅਰਸਤੂ ਦਾ ਮੈਂ ਜਮਾਂਦਰੂ ਵੈਰੀ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹਨੂੰ ਲਾ ਇਲਾਜ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਹਾ ਕਰਦਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਬਣੀ ਦੇਵਰਾਜ। ਤੇਰੀ ਮਿਗਰੇਨ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਅਸ਼ੀਸ਼। ਸ਼ੁਕਰ ਰੱਬ ਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਰਿਸਟੋਟਲਾਈਟਸ ਨਾਮ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਲਗੀ, ਅਸਲ ਕੈਂਸਰ ਹੈ ਇਹ।

ਅਰਸਤੂ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਫਲਸਫੇ ਅਤੇ ਤਰਕਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ, ਹੈ ਉਹ ਫਲਸਫੇ ਅਤੇ ਤਰਕ ਦਾ ਮੋਢੀ ਪਰ ਅਸਲ ਵਸਤੂ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਅਸਲ ਵਸਤ ਸੁਕਰਾਤ, ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ, ਪਲਾਟੀਨਸ, ਡਾਇਓਜੀਨਜ ਅਤੇ ਡਾਇਓਨੀਸੀਅਸ ਤੋਂ ਆਈ ਹੈ ਅਰਸਤੂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਕਮਾਲ ਇਹ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀ ਪੋਇਟਿਕਸਾ ਅਰਸਤੂ ਉਪਰ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨਾ ਨੇ ਇਹੋ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਨੂੰ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਹ ਲੱਭਣੀ ਪਈ। ਮੈਂ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਾਂ ਕਿ ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕੁਝ ਕੰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਨਾਂ,ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਪੋਇਟਿਕਸ ਲੱਭ ਗਈ, ਥੋੜੇ ਕੁ ਪੰਨਿਆਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਆਦਮੀ ਦੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਵੀ ਹੈ ਸੀ ਦਿਲ। ਬਾਕੀ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸ ਨੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਦਿਲ ਨਾਲ ਲਿਖੀ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਤੱਤਸਾਰ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦਾ ਤੱਤਸਾਰ ਪਿਆਰ ਦਾ ਤੱਤਸਾਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ। ਇਸ ਵਿਚ ਬੌਧਿਕਤਾ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਮਹਿਕ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।

ਪੰਜਵੀਂ। ਬਹੁਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖਲੋਤੀਆਂ ਹਨ, ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਬੜੀ ਔਖੀ ਹੈ ਪਰ ਮੈਂ ਰੋਸ ਦੀ ਚੰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਥੰਮ੍ਹ Ross's THREE PILLARS OF ZEN ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਕਹਾਂਗਾ। ਸਚੁਕੀ ਸਣੇ ਬਥੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਚੰਨ ਉਪਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਤੇ ਸੁਚੁਕੀ ਕੋਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਚੰਨੱ ਦੇ ਤਿੰਨ ਥੰਮ ਸਭ ਤੋਂ ਸੁਹਣੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣੋ। ਰੋਸ ਨੂੰ ਜ਼ੈਨ ਦਾ ਕੋਈ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਕਿਤਾਬ ਹੋਰ ਵੀ ਵਚਿਤਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨਾ ਅਨੁਭਵ ਹਾਸਲ ਕੀਤਿਆਂ,