ਕੇਵਲ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਕੇ ਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਬੋਧ ਮੱਠਾਂ ਦਾ ਭ੍ਰਮਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਔਰਤ ਨੇ ਸ਼ਾਹਕਾਰ ਰਚ ਦਿੱਤਾ।

ਰੋਸ ਨੂੰ ਬਸ ਇਕ ਗੱਲ ਆਖਣੀ ਹੈ। ਚੰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਥੰਮ੍ਹ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਕ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਚੰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਥੰਮ੍ਹ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਕੋਈ ਮੰਦਰ ਥੋੜਾ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਅਣਹੋਂਦ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਥੰਮ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਦੁਬਾਰਾ ਕਿਤਾਬ ਛਪਵਾਉਣ ਵੇਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਟਾਈਟਲ ਬਦਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਚੰਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਥੰਮ੍ਹ ਨਾਮ ਸੁਹਣਾ ਜਾਪਦੈ ਪਰ ਜੈਨ ਦੀ ਸਪਿਰਿਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਹੀ ਨਹੀਂ। ਕਿਤਾਬ ਪੂਰੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਲਿਖੀ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਪਾਠਕ ਬੌਧਿਕਤਾ ਰਾਹੀਂ ਚੰਨੇਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦੇ ਇਛੁੱਕ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੌਂ ਵਧੀਆ ਕਿਤਾਬ ਨਹੀਂ ਲਭੇਗੀ।

ਛੇਵੀਂ। ਇਸ ਵਕਤ ਛੇਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਅਜੀਬ ਲੇਖਕ ਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਿਸਟਰ ਐਮ. ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਅਸਲ ਨਾਮ ਦਾ ਪਤੰ ਮੈਨੂੰ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਚਾਹਿਆ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ। ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਮਹਿੰਦਰਨਾਥ ਹੈ। ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦਾ ਬੰਗਾਲੀ ਚੇਲਾ ਉਹ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜੋ ਵੀ ਵਾਪਰਦਾ ਲਿਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ GOSPEL OF RAMAKRISHNA, ਲੇਖਕ ਐਮ. ਨਾਮ ਦੱਸਣ ਦਾ ਇਛੁਕ ਨਹੀਂ, ਗੁਪਤ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਖਰਾ ਚੇਲਾ ਇਵੇਂ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਟਾ ਦਿੱਤਾ।

ਜਿਸ ਦਿਨ ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ ਉਸੇ ਦਿਨ ਐਮ.ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਜਿਉਣ ਲਈ ਹੋਰ ਕੁਝ ਬਚਿਆ ਹੀ ਨਾ ਜਦੋਂ। ਮੈਂ ਸਮਝ ਰਿਹਾਂ ਗੱਲ, ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਮਰਨ ਨਾਲੋਂ ਜਿਉਣਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਮੁਰਸ਼ਦ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਜਿਉਣ ਨਾਲੋਂ ਮੌਤ ਵਰਦਾਨ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਗੁਰੂ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਐਮ. ਵਰਗਾ ਮੁਰੀਦ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਜਿਹੜਾ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕੇ। ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿਚ ਉਹ ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦਾ। ਵਰਣਨ ਕਰ ਰਿਹੈ, ਆਪਣਾ ਤੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਕੇਵਲ ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਦਾ। ਜਿਥੇ ਗੁਰੂ ਹੈ, ਉਥੇ ਉਹ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਤੇ ਇਹ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾਂ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੁਕੰਮਲ ਮਿਟਾ ਲਿਆ, ਕਮਾਲ। ਐਮ ਵਰਗਾ ਚੇਲਾ ਮਿਲਣਾ ਹੈ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ। ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਈਸਾ ਨਾਲੋ ਵੱਧ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਘੁੰਮਿਆ ਹਾਂ, ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਰਾਮਾਕਿਸ਼ਨਾ ਜੀਵੰਤ ਸੀ ਇਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ, ਮੈਂ ਲੱਭ ਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮਹੇਂਦਰਨਾਥ ਸੀ।

ਸੱਤਵੀਂ। ਇਸ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਕ ਭਾਰਤੀ ਸਾਧੂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਨਹੀਂ ਖਿਆਲ ਉਸ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਗਲਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਕੀਤਾ ਕੰਮ