ਨਾਲ, ਨਿਮਰਤਾ ਨਾਲ ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ- ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਪਰ ਤੀਜੀ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੀਜੀ ਹੈਗੀ ਸੀ।²

ਟਰਸ਼ਿਆਮ ਓਰਗਾਨਮ ਵਿਚ ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਸਮਾ ਗਿਆ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਚ ਗਿਆ ਤੇ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਫਿਰ ਨਾ ਪੁੱਜ ਸਕਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਪਿਛੋਂ ਗੁਰਜਿਫ ਬਾਰੇ ਚਮਤਕਾਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ IN SEARCH OF THE MIRACULOLS ਲਿਖੀ ਉਦੋਂ ਵੀ ਪੂਰਬਲੇ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਸੱਖਣਾ ਰਿਹਾ। ਗੁਰਜਿਫ ਨਾਲ ਬੇਵਫਾਈ ਕਰਨ ਪਿਛੋਂ ਉਸਨੇ ਟਰਸ਼ਿਅਮ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵਡੇਰੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀ। ਉਸਦੀ ਅਖੀਰਲੀ ਕਿਤਾਬ ਚੌਥਾ ਮਾਰਗTHE FOURTH WAY ਸੰਪੂਰਨ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਦਿਆਲੇ ਦੇ ਸਿਲੇਬਸ ਵਾਸਤੇ ਠੀਕ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ।

ਚੌਥਾ ਮਾਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਕੋਈ ਕੋਰਸ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਰਾ ਕਰਾ ਦਏਗੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਹੋਰ ਕੱਖ ਨਹੀਂ ਇਸ ਵਿਚ। ਸ੍ਰੇਸ਼ਠਤਮ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖਣ ਦੇ ਯਤਨ ਵਿਚ ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਨੇ ਨਿਊਨਤਮ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ। ਇਹ ਉਸਦੀ ਆਖਰੀ ਲਿਖਤ ਹੈ।

ਦੇਵੀ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਇਹੋ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ, ਜੋ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਸੋ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਰੀਰ ਕਿਸੇ ਯਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉਡੀਕਦੇ ਰਹੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ, ਲਾਚਾਰ। ਟਰਸ਼ਿਅਮ ਓਰਗਾਨਮ ਵੇਲੇਜੋ ਜੋ ਕੁਝ ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਕੋਲ ਆਇਆ, ਉਸ ਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਟਰਸ਼ਿਅਮ ਦੇ ਲਫਜ਼ ਇਨੇ ਤਾਕਤਵਰ ਨੇ ਕਿ ਕੋਈ ਮੰਨੇਗਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸਿਧਰੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਲਿਖਤ ਹੈ, ਉਸ ਬੰਦੇ ਦੀ ਲਿਖਤ ਜਿਹੜਾ ਅਜੇ ਮੁਰਸ਼ਦ ਲਭਦਾ ਫਿਰਦੈ, ਜਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਵਡੇਰੇ ਸੱਚ ਦਾ ਮੁਤਲਾਸ਼ੀ ਹੈ।

ਭਾਈ ਨੰਦ ਲਾਲ ਦਾ ਸ਼ਿਅਰ ਹੈ:

ਨਾਬੂਦ ਹੇਜ਼ ਨਿਸਾਨ ਹਾ ਜਿ ਆਸਮਾਨ ਜਮੀ

ਕਿ ਕਿ ਰੂਏ ਤੂ ਆਦਰਦ ਦਰ ਸਜੂਦ ਮਰਾ।।

(ਉਦ ਜ਼ਮੀਨ ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਸਜਦਾ ਕੀਤਾ।) ਅਨੁ.