ਹੈ। ਹੇਠਲੀ ਉਤੇ, ਉਪਰਲੀ ਹੇਠ, ਸਤਿਆਨਾਸ। ਤੂੰ ਕਿਹਾ- ਠੀਕ ਹੈ, ਤੇਰਾ ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ। ਹਾਂ, ਹੁਣ ਇਹ ਦੱਸ ਕਿ ਗਿਣਤੀ ਕਿਥੇ ਤਕ ਗਈ ?

ਪੰਜ ਨੰਬਰ ਓਸ਼ੋ।

ਸ਼ੁਕਰਾਨਾ ਦੇਵਗੀਤ।

ਪੰਜਵੀਂ ਕਿਤਾਬ: ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਗਾ ਉਸ ਨੂੰ ਗਿਆਨੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਗਿਆਨਵਾਨ ਹੀ ਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਪਛਾਣੇਗਾ। ਇਸ ਬੰਦੇ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਡੀ.ਟੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ। ਬੰਦਗੀ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜ਼ੈਨੇਂ ਕੀ ਹੁੰਦੈ, ਆਧੁਨਿਕ ਜਹਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਨੇ ਦੱਸੀਆਂ। ਚੰਨੇਂ ਦੀ ਅੰਤਰਆਤਮਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਹੈ, ਪੱਛਮ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਾਣ ਵਾਸਤੇ ਉਸਨੇ ਉਮਰ ਲੇਖੇ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਧਿਆਨ ਦਾ ਉਚਾਰਣ ਜਾਪਾਨੀ ਚੰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੁੱਧ ਨੇ ਕਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਵਰਤੀ। ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੀ ਇਸ ਜ਼ਬਾਨ ਨੂੰ ਉਹ ਨਫਰਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਪੁਜਾਰੀ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਤਾਬਿਆਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲੀ ਲੋਕ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀ ਸਾਦੀ ਬੋਲੀ ਬੋਲਦੇ ਸਨ ਬੁੱਧ ਨੇ ਉਹ ਦੇਸੀ ਬੋਲੀ ਵਰਤੀ, ਪਾਲੀ। ਪਾਲੀ ਵਿਚ ਧਿਆਨ ਨੂੰ ਚਾਨ ਬੋਲਦੇ ਹਨ। ਆਮ, ਸਾਦੇ, ਅਨਪੜ੍ਹ ਦੇਸੀ ਬੰਦੇ ਉਚਾਰਣ ਦੀਆਂ ਬਰੀਕੀਆਂ ਵਲ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਆਪਣਾ ਉਲੂ ਸਿਧਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਪੱਥਰ ਗੋਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ, ਜਿਵੇਂ ਗੋਲ ਪੱਥਰ ਗੀਟੇ ਸੁਹਣੇ ਲਗਦੇ ਨੇ ਉਵੇਂ ਘਸ ਘਸ ਕੇ ਸਾਦੇ ਹੋਏ ਲਫਜ਼ ਸੁਹਣੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ। ਆਮ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਲਫਜ਼ ਬੋਲਣ ਵਿਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਈ, ਉਸਨੇ ਆਖ ਦਿੱਤਾ ਚਾਨ। ਚੀਨ ਵਿਚ ਇਹ ਲਫਜ਼ ਚੇਨ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿਚ ਚੰਨ। ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਹਰੇਕ ਥਾਂ ਲੋਕ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਸਾਦਗੀ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਨੇ।

ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਜ਼ੈਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਕਲਚਰ ZEN AND JAPANESE CULTURE ਮੇਰੀ ਪੰਜਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਮਨੁਖਤਾ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਸੇਵਾ ਇਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ। ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਹੈ ਉਸਦਾ। ਸੰਸਾਰ ਸਿਰ ਉਸਨੇ ਕਰਜ਼ਾ ਚਾੜ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਜਿਹੜਾ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰੇਗਾ। ਘਰ ਘਰ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਹੈ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕਿਹੈ ਚਾਹੀਦੈ। ਥੋੜੇ ਲੋਕ ਉਸਦੇ ਜਾਣੂ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਜਾਣੂ ਹਨ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਦੂਰ ਦਰਾਡੇ ਘਰ ਘਰ ਪੁਚਾ ਦੇਣ।

ਛੇਵਾਂ ਇਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਾਉਣੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਏ ਹੋ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋ- ਫਰਾਂਸੀਸੀ? ਪਾਇਥਾਗੋਰਸ, ਹੇਰਾਕਲਾਈਟਸ, ਬਚਕੀ ਜਿਹਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ? ਓਸ਼ੋ ਪਾਗਲ ਤਾਂ ਨੀ ਹੋ ਗਿਆ?