ਸਨਾਈ ਪਿਆਰ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੱਕ ਰੱਖਣਾ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਤੱਕ। ਪਰ ਬਾਦ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਦਿਲ ਲੁਟਾ ਦਿਉ।
ਚਿੱਠੀ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਇਉਂ ਹੀ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ। ਖਤ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ, ਲਿਖਣ ਲਈ ਕੋਈ ਖਾਸ ਗੱਲ ਨਾ ਹੁੰਦੀ। ਆਖਰ ਲਿਖਦਾ- ਪਿਛੋਂ ਸੂਝੀ। ਮੈਂ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਹੋਰ ਕੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਲਿਖਣ ਖੁਣੋ। ਪਰ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਉਹ ਸਚਮੁਚ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਗੱਲ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ। ਪਿਛੋਂ ਸੁਝੀ ਗੱਲ ਹੀ ਅਸਲ ਗਲ ਹੁੰਦੀ। ਫਿਰ ਇਕ ਹੋਰ ਪਿਛੋਂ ਸੁਝੀ। ਓ ਰੱਥਾ, ਹੁਣ ਕੀ ਭੁੱਲ ਲੱਗ ਗਈ ਉਸ ਨੂੰ ਫੇਰ। ਫਿਰ ਬੜੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਗੱਲ ਯਾਦ ਆਈ ਲਿਖੀ ਹੁੰਦੀ ਜਿਹੜੀ ਪਹਿਲਾਂ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਛੋਂ ਸੁੱਝੀ ਗਲ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਸੁੱਝੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗਹਿਰੀ।
ਪਿਤਾ ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਘੜੀਆਂ ਵਿਚ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਚਾਨਕ ਮੈਂ ਉਸ ਵਰਗਾ ਵਰਤਾਉ ਕਰਨ ਲਗਦਾ ਹਾਂ। ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇਖ ਕੇ ਸੋਚਣ ਲਗਦਾ ਜਦੋਂ ਇਨਸ਼ਾ ਅੱਲਾਹ ਪਝੱਤਰ ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ, ਮੈਂ ਉਸ ਵਰਗਾ ਲਗਾਂਗਾ ਹੂਬਹੂ। ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਚੰਗਾ ਲਗਦੈ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਦਗਾ ਨਹੀਂ ਕਮਾਵਾਂਗਾ, ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਤਕ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਰਹਾਂਗਾ।
ਦੇਵਰਾਜ। ਮੈਂ ਗਲਤੀ ਵਸ ਦੇਵਗੀਤ ਨੂੰ ਦੇਵਰਾਜ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ। ਮੈਂ ਦੇਵਰਾਜ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਐ। ਯਾਦ ਰਖਿਓ। ਬਿਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਮੇਰਾ ਜਿਸਮ ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ ਹਰਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤੇ ਮਾਣ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਦਮੇ ਦਾ ਮਰੀਜ਼ ਸੀ, ਮੈਨੂੰ ਜਦੋਂ ਦਮੇ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਏ ਮੈਨੂੰ ਪਿਤਾ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਹਾਂ, ਕਮੀਆਂ ਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਨੁਕਸਾਂ ਸਮੇਤ ਸਾਰਾ। ਉਹ ਸ਼ਕਰ ਰੋਗੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਵੀ। ਗਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀਆਂ ਲਗਦੀਆਂ। ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਮੈਂ ਕੀਤਾ ਈ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨੀ। ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਮੈਂ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।
ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਮਹਾਨ ਸੀ, ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਦੇ ਚਰਨ ਛੁਹੇ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਵਡਿਤਣ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਬੇਕਾਰ ਧਰਤੀ ਉਪਰ ਅਗੋਂ ਵੀ ਕੋਈ ਇਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਪਿਤਾ ਬੇਟੇ ਦਾ ਚੇਲਾ ਹੋ ਜਾਏ? ਬੁੱਧ ਦਾ ਪਿਤਾ ਬਿਜਕ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਪਿਤਾ ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਦੁਚਿਤੀ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪਿਆ।
ਬੁੱਧ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਾਸਤੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣਨ ਵਿਚ ਕੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ? ਬੁੱਧ ਉਹੀ ਕੁਝ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਅਖੌਤੀ ਧਰਮ ਚਾਹਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ - ਸਾਧੂ। ਮੇਰੇ ਵਰਗੇ ਬੰਦੇ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣਨ ਵਿਚ
