ਅਧਿਆਇ ਦਸਵਾਂ

ਹਾਂ ਜੀ, ਪਿਛੋਂ ਯਾਦ ਆਈਆਂ ਭੁੱਲੀਆਂ ਵਿਸਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚਾਲੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੋ ਗਿਆ?

-ਤੀਹ ਦਾ ਓਸ਼ੋ।

ਤੀਹ ! ਖੂਬ। ਸੁਖ ਦਾ ਸਾਹ ਆਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਹਨ ਅਜੇ। ਤੁਸੀਂ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਉਦੋਂ ਸਮਝ ਪਾਉਗੇ ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹਜ਼ਾਰ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਚੁਣੋ। ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹੈ ਮੈਨੂੰ। ਭੁਲੀਆਂ ਵਿਸਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਯਾਦ ਆ ਰਹੀਆਂ ਨੇ। ਪਹਿਲੋਂ ਹੀ ਦੱਸ ਦਿਆਂ, ਲੇਖਕ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਾਪਸੰਦ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੰਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਦੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਹੰਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਬੰਦਾ। ਹੰਕਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਇਸ ਕਰਕੇ ਆਖਦਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੋਂਦਵਾਦ ਦਾ ਪੈਗੁੰਬਰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਭੋਰਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹੋਂਦਵਾਦ। ਪਰ ਕਿਤਾਬ ਵਧੀਐ। ਮੇਰੇ ਚੇਲਿਆ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਕੀੜਾ ਘੁਸਿਆ ਹੋਇਐ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਾਸਤੇ ਠੀਕ ਹੈ, ਬਾਕੀਆਂ ਲਈ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਨਹੀਂ।

ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਕੀੜਾ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿਤਾਬ, ਹੋਸ਼ ਵਿਚ ਲੈ ਆਏਗੀ। ਇਸ ਪੱਖੋ ਦੇਵਰਾਜ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਅਕਲ ਟਿਕਾਣੇ ਕਰਨ ਲਈ ਦਵਾਈ ਹੈ, ਨੋਟ ਕਰ, ਦਵਾਈ। ਸਾਰੇ ਪਾਗਲ ਖਾਨਿਆਂ ਵਿਚ ਭੇਜਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਤੇ ਪਾਗਲਾਂ ਨੂੰ ਜਬਰਨ ਪੜ੍ਹਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨਾਲ ਵੀ ਜੇ ਅਕਲ ਟਿਕਾਣੇ ਸਿਰ ਨਾ ਹੋਈ ਫਿਰ ਹੋਰ ਇਲਾਜ ਕੋਈ ਨਹੀਂ। ਖਰੇ ਪਾਗਲਾਂ ਯਾਨੀ ਕਿ ਫਿਲਾਸਫਰਾਂ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ, ਗਣਿਤਾਚਾਰੀਆਂ, ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਹੈ ਸਿਰਫ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅਗਲੀ ਉਚੇਰੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਪੁਜੇ ਪਾਗਲਾਂ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ।

ਜਿਸ ਹੋਂਦਵਾਦ Existentialism ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸਾਰਤ੍ਰ ਹੈ, ਉਹ ਨਿਰੀ ਸ਼ੌਸ਼ੇਬਾਜ਼ੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਧਿਆਨ ਕਿਵੇਂ ਲਾਈਦਾ ਹੈ ਪਰ ਗੱਲਾਂ ਹੋਂਦ Being ਦੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਣਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਫਸੋਸ, ਇਹ ਦੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਹੀਂ, Being ਹੀ No-nothingness ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਬੁੱਧ ਨੇ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਅਨੱਤਕਿਹਾ ਸੀ, ਅਨੱਤ ਮਾਇਨੇ- ਅਹੀ ਨਹੀਂ। ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਕੇਵਲ ਬੁੱਧ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਕਿਹਾ -ਸ੍ਰੀ ਉਸ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਹੀਣ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਬੁੱਧ ਨੂੰ ਮੈਂ ਇਕ ਹਜ਼ਾਰ ਇਕ ਕਾਰਨਾ ਕਰਕੇ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਵਲ ਇਕ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣ ਮੈਂ ਇਸ ਕਰਕੇ ਨਹੀਂ ਗਿਣਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਸਮਾਂ ਘੱਟ ਹੈ। ਕੀ ਪਤਾ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਜ਼ਾਰ ਗੁਣਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਗ ਜਾਵਾਂ...।