ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਮੈਨੂੰ ਨੀ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ। ਉਹ ਪੂਰਾ ਸਕੂਲ ਮਾਸਟਰ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਗੁਰਜਿਫ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਉਪਰ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿਆ ਕਰਦਾ। ਸਾਹਮਣੇ ਮੇਜਕੁਰਸੀ ਹੁੰਦੀ, ਹੱਥ ਵਿਚ ਚਾਕ ਫੜਕੇ ਉਹ ਬਲੈਕ ਬੋਰਡ ਅਗੇ ਜਾ ਖਲੋਂਦਾ, ਐਨਕਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਪੂਰਾ ਮਾਸਟਰ, ਰਤਾ ਘੱਟ ਨਹੀਂ। ਤੇ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ.. ਤੋਬਾ, ਤਾ ਹੀ ਤਾਂ ਥੋੜੇ ਕੁ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਆਉਂਦੇ, ਬੇਸ਼ਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਉਸ ਕੌਲ, ਪਰ ਹੁੰਦਾ ਰਹੇ।

ਉਸ ਨੂੰ ਨਫਰਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੂਡਾ ਸੀ। ਜਿਹੜਾ ਦਗੇਬਾਜ਼ ਹੋਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਈਸਾ ਮਸੀਹ ਨੂੰ ਢਾਹੇ ਲੁਆਕੇ ਅੱਠ ਪਹਿਰ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ਜੂਡਾ ਨੇ ਖੁਦਕਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ। ਉਸਪੈਂਸਕੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਇਸ਼ਕ ਮੁਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਮੇਰਾ ਪਰ ਕੀ ਕਰਾਂ, ਉਹ ਯੋਗ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਗੁਣੀ ਸੀ, ਜੀਨੀਅਸ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਲੱਗਾਂ ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪਿਛੋਂ ਛਪੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਚਾਹਿਆ ਸੀ ਕਿ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਨਾ ਛਪੇ। ਹੋ ਸਕਦੇ ਡਰਦਾ ਹੋਵੇ। ਹੋ ਸਕਦੈ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਉਸ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਤੇ ਖਰੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰਨੀ।

ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ ਟਾਈਟਲ ਹੈ ਆਦਮੀ ਦੀ ਅਗਲੇਰੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ THE FUTURE PSYCHOLOGY OF MAN. ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਕਿਤਾਬ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪਿੱਛੋਂ ਛਪਾਈ ਜਾਏ। ਆਦਮੀ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਪਰ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾ ਕੇ ਆਖਣਾ ਪੈ ਰਿਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਸਨਿਆਸੀਆਂ ਬਾਰੇ ਭਵਿਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਕਿਆਸ ਲਾਇਆ ਹੈ, ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ, ਨਵੇਂ ਇਨਸਾਨ ਦਾ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਮੈਂ ਕਰ ਰਿਹਾਂ। ਇਹ ਨਿਕੀ ਕਿਤਾਬ ਸਾਰੇ ਸਨਿਆਸੀਆਂ ਵਾਸਤੇ ਪੜ੍ਹਨੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਦਸਵੀਂ। ਮੈਂ ਠੀਕ ਆਂ ਅਜੇ ?

ਹਾਂ ਓਸ਼ੋ। ਬਿਲਕੁਲ।

ਠੀਕ ਐ।

ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸੂਫੀ ਹੈ, ਬਹਾਉਦੀਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ BOOK OF BAHAUDDIN. ਬਹਾਉਦੀਨ ਆਦਿ ਸੂਫੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸੂਫੀਵਾਦ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਲਘੁ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ। ਬੀਜ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਇਸ਼ਕ, ਬੰਦਗੀ, ਜੀਵਨ, ਮੌਤ... ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਕਾਇਆ ਛਡਿਆ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਉਪਰ ਧਿਆਨ ਜਮਾਉ।

ਅੱਜ ਏਨਾ ਕੁ ਕਾਫੀ ਹੈ।