ਜਿਬਰਾਨ ਤੌਂ ਬੜਾ ਲਾਭ ਹੋਣਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਵਰਗਾ ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਲਿਖ ਸਕਿਆ। ਰਮਨ ਛੋਟਾ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਖਲੀਲ ਜਿਬਰਾਨ ਛੋਟਾ ਮਨੁੱਖ ਸੀ ਪਰ ਲੇਖਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ। ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਨਿਹਾਲ ਹੋ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਵਰੋਸਾਈ ਜਾਣੀ ਸੀ।

ਛੇਵੀਂ ਹੈ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਨ, MIND OF INDIA. ਮੂਰਹੱਡ Moorehead ਅਤੇ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੋਈ। ਨਾ ਮੂਰਹੇਡ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ ਨਾ ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੂੰ ਪਰ ਕਮਾਲ ਹੋ ਗਈ, ਦੋਹਾਂ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਗਈ, ਕੁਲ ਭਾਰਤੀ ਵਰਾਸਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਰਚਨਾ। ਚੋਟੀਆਂ ਬਸ ਗਾਇਬ ਨੇ, ਜਿਵੇਂ ਹਿਮਾਲਾ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਉਪਰ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਫੇਰ ਫੇਰ ਕੇ ਪੱਧਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਣ। ਦੋਨਾਂ ਨੇ ਰਲ ਕੇ ਖੂਬ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੂਹ ਦਾ ਪਤਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਟਾਈਟਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ THE NO- MIND OF INDIA.

ਕਿਤਾਬ ਉਚਤਮ ਦੀ ਨਹੀਂ ਨਿਊਨਤਮ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਹੈ, ਨੀਵੀਂ ਤੋਂ ਨੀਵੀਂ ਥਾਂ ਦੀ; ਤੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਨੀਵਿਆਂ ਦੀ ਹੀ ਹੈ, 99.9% ਨੀਵੇਂ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹਨ। ਸੌ ਇਹ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸੁਹਣੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਲਿਖੀ ਗਈ ਪਰ ਅਟਕਲ ਪੱਚੂ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੂਜਾ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਕਮਾਲ ਦਾ ਮੇਲ ਹੋਇਆ ਇਹ । ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖ ਦਿੱਤੀ THE MIND OF INDIA.

ਸੱਤਵੀਂ। ਇਸ ਲੰਮੀ ਲਿਸਟ ਦੇ ਆਖਰ ਵਿਚ ਦੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਹੋ ਸਕਦੇ ਤੁਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਾਇਕਾ ਲਿਆ ਹੋਵੇ। ਲੇਵਿਸ ਕੰਰਲ ਦੀ ਏਲਿਸ ਇਨ ਵੰਡਰਲੈਂਡ LEWIS CARROLL'S ALICE IN WONDERLAND ਅਤੇ ਅੱਠਵੀਂ ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS. ਦੋਵੇਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਗ਼ੈਰਸੰਜੀਦਾ ਹਨ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀਆਂ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗਣ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਵਿਚ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਰਹੱਸ, ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੀਆਂ ਸਾਖੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਹੁਪਰਤੀ ਅਨੁਭਵ ਹਾਸਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸਾਖੀ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਚੰਗੀ ਲੱਗੀ। ਉਹ ਹੈ- ਏਲਿਸ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਗਈ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਰਾਣੀ ਕੋਲ, ਇਸ ਨਾਲ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਂਦੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਏਲਿਸ ਨੂੰ ਪੁਛਦਾ ਹੈ- ਤੂੰ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਦੂਤ ਇਧਰ ਆਉਂਦਾ ਦੇਖਿਆ ?

ਏਲਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਆਈ ਮੈਟ ਨੇ ਬਾਡੀ ਸਰ।

ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਫੇਰ ਉਹ ਇਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੋਣਾ।