ਤੇ ਬਿੰਦ ਕੁ ਓਸ ਪਾਸੇ ਏਧਰ ਉਧਰ ਹੁੰਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਘੋਖਦਾ ਰਿਹਾ, ਫੇਰ ਉਹ ਪਿਛਾਂਹ ਪਰਤਿਆ।

"ਉਸ ਬੈਂਚ 'ਤੇ ਬਹਿ ਜਾ । ਸੁਣਾ ਕੋਠੀ ਦੀ ਕੀ ਖ਼ਬਰ ਏ ?"

"ਝੜੀ ਤਾਂ ਇੰਜ ਏ ਜਿਵੇਂ ਹੜ ਆ ਗਏ ਹੋਣ। ਇਹ ਤੇ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਡੰਨ ਲੱਗ ਗਿਆ ਏ ਸਾਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇਹਦੇ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਰ ਸਕਨੇ ਆਂ ? ਹੁਣ ਤੀਕ ਕਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮੀਂਹ ਨਾਲ ਘੁਲਦਿਆਂ ਤਾਂ ਤੱਕਿਆ ਨਹੀਂ।"

ਗ੍ਹੀਤਜਾ ਉੱਚੀ ਸਾਰੀ ਹੱਸ ਪਿਆ, "ਜਗੀਰਦਾਰ ਏਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸੋਚਦਾ ਏ, ਜਿਹੜਾ ਉਸ ਨੌਕਰ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ ਔਲੀਆ ਰੱਖ ਲਿਆ ਏ।"

“ਉਹ ਏਸ ਔਲੀਆ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਏਂ।” ਮੀਤ੍ਰਿਆ ਨੇ ਵੀ ਹਾਸੇ ਵਿੱਚ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। "ਜੇ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਉਹਦੀ ਇਹ ਬਾਬ ਨਾ ਕਰਦਾ। ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਏਦੇ ਕਿਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਦਾ।"

"ਪਰ ਤਾਂ ਵੀ, ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਏ ਉਹ ਤੇਰੇ ਉੱਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਖੁਸ਼ ਏ।"

"ਉਹ ਖੁਸ਼ ਏ ਕਿ ਨਹੀਂ — ਇਹ ਤਾਂ ਉਹਨੂੰ ਹੀ ਪਤਾ ਹੋਏਗਾ, ਪਰ ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ - ਨਾ ਕੋਈ ਤਲਬ ਏ, ਤੇ ਨਾ ਖਾਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿਲਦਾ ਏ... ।”

"ਸੁਣ ਮੀਤ੍ਰਿਆ,” ਮਸ਼ੀਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਪੈ ਗਈ, "ਰੱਬ ਨੂੰ ਨਾ ਰੂਸਾ ਬਹੀਂ। ਚੰਗਾ ਸਾਊ ਮਾਲਕ ਸਬੱਬ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਏ, ਉਹਨੂੰ.”

ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਹਿਰੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਵੱਲ ਤੱਕਿਆ। ਉਹਦੀ ਨਜ਼ਕ ਬਚਾ ਕੇ ਗ੍ਹੀਤਜਾ ਨੇ ਬੁੜ-ਬੁੜ ਕੀਤੀ, "ਜਿਵੇਂ ਵੀ ਏ, ਕੱਪੜੇ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਬੜੇ ਸੁਹਣੇ ਜੁੜ ਗਏ ਨੇ।"

"ਹਾਂ, ਇਹ ਕੱਪੜੇ ਮੈਨੂੰ..."

"ਕਿਨ੍ਹੇ ਦਿੱਤੇ ਨੇ ?"

ਮੀਤ੍ਰਿਆ ਨੇ ਘੇਸ ਵੱਟ ਛੱਡੀ, ਜਿਵੇਂ ਉਹਨੇ ਇਹ ਸਵਾਲ ਸੁਣਿਆਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਗ੍ਹੀਤਜਾ ਨੇ ਫੇਰ ਕਿਹਾ, "ਜੇ ਤੂੰ ਚਾਹਨਾ ਏਂ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਵੱਟੀ ਰੱਖ, ਲੋਕੀਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਨੇ, ਜੇ ਤੂੰ ਬੁੱਧੂ ਨਾ ਹੋਏ..."

"ਮੈਂ ਹੈ ਵਾਂ..."

"ਜੇ ਤੂੰ ਬੁੱਧੂ ਏਂ, ਮੁੰਡਿਆ, ਤਾਂ ਨਾ ਹੀ ਤੈਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਜੁੜਨੇ ਨੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਤੇਰਾ ਢਿੱਡ ਭਰਨਾ ਏਂ ।"

"ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ।"

"ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦੱਸਾਂ, ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਬੜਾ ਚੰਗਾ ਬੰਦੋਬਸਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਏ।"

"ਨਹੀਂ, ਉੱਕਾ ਨਹੀਂ। ਭਾਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਕੇਡਾ ਕੌੜਾ ਟੁੱਕੜ ਮਿਲਦਾ ਏ, ਮੈਂ ਇਹਨੂੰ ਹੋਰ ਚਿੱਕੜ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਿਬੇੜਨਾ ਚਾਹਦਾ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸੌਣ ਨੂੰ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ, ਤੇ ਸਿਆਲੇ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਠਰਦਾ ਰਹਿਨਾ ਆਂ। ਜਿੰਨਾ ਮੈਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਆਂ ਓਸ ਮੂਜਬ ਮੈਨੂੰ ਖਾਣ