ਅਖ਼ੀਰ ਭਾਲੂ ਦੇ ਨੱਕ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਭਾਲੂ ਆਪਣੇ ਖੱਬੇ ਪੰਜੇ 'ਤੇ ਕੁੱਦਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨੱਕ 'ਤੇ ਇੱਕ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ, ਹੁਣ ਜਰੂਰ ਮੱਛਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਬਕ ਮਿਲੇਗਾ।

ਭਾਲੂ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਝੁਕਿਆ, ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਸ ਉਬਾਸੀ ਲੈ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਫਿਰ ਭਿਨਭਿਨਾਹਟ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ "ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ!"

 ਮੱਛਰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੂਰ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੋਏਗਾ! ਭਾਲੂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਹ ਰੋਕਿਆ ਅਤੇ ਸੌਣ ਦਾ ਨਾਟਕ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਉਥੇ ਹੀ ਪਿਆ ਰਿਹਾ, ਜਦਕਿ ਉਹ ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਧਿਆਨ ਲਾਈ ਬੈਠਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੱਛਰ ਹੁਣ ਕਿਹੜੀ ਨਵੀਂ ਜਗ੍ਹਾ ਬੈਠਦਾ ਏ। ਮੱਛਰ ਭਿਨਭਿਨਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ, ਭਿਨਭਿਨਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਫਿਰ ਅਚਾਨਕ ਰੁਕ ਗਿਆ।

"ਕੀ ਗੱਲ ਏ !" ਭਾਲੂ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਅੰਗੜਾਈ ਲਈ। ਪਰ ਮੱਛਰ ਇਕਦਮ ਹੌਲੀ- ਹੌਲੀ ਭਾਲੂ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰੀਂਘਦਾ ਅੰਦਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮਾਰੇ ? ਭਾਲੂ ਕੁੱਦਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਪੰਜੇ 'ਤੇ ਉੱਛਲ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਕੰਨ 'ਤੇ ਇੰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਦਿਨੇਂ ਤਾਰੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇ! ਹੁਣ ਮੱਛਰ ਤੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਛੁਟਕਾਰਾ ਹੋ ਗਿਆ।

ਭਾਲੂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੰਨ ਰਗੜਿਆ ਅਤੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਬੈਠ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਉਹ ਸੌਂ ਸਕੇਗਾ, ਪਰ

ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਹਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤੀਆਂ, ਉਹਨੂੰ ਫਿਰ ਉਹੀ ਪੁਰਾਣੀ ਭਿਨਭਿਨਾਹਟ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀ: ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ!"

"ਹੁਣ ਹੋਰ ਨਹੀਂ! ਕੇਹਾ ਦੁਸ਼ਟ ਕੀੜਾ ਏ!"

ਭਾਲੂ ਬੜਬੜਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਉੱਠਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਭੱਜ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਮੱਛਰ ਦੇ ਸ਼ਿਕੰਜੇ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਲੜਖੜਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਝਾੜੀਆਂ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਨੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਉਬਾਸੀ ਲੈ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਦੇ ਜਬਾੜੇ ਵੱਜਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ। ਲਗਭਗ ਸੌਂਦਾ ਹੋਇਆ ਉਹ ਭੱਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਪਰ ਮੱਛਰ ਉਸਦੇ ਠੀਕ ਪਿੱਛੇ ਸੀ - " ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ-ਭੀਂ!"

ਭਾਲੂ ਦੌੜਨ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਦੌੜਦਾ ਰਿਹਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਥੱਕ ਕੇ ਝਾੜੀਆਂ ਥੱਲੇ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗ ਪਿਆ। ਉਥੇ ਲੇਟ ਕੇ ਉਹ ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਨ ਮੱਛਰ ਹਵਾਲੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ।

ਜੰਗਲ ਇਕਦਮ ਸ਼ਾਤ ਸੀ, ਸੰਘਣਾ ਹਨੇਰਾ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰ ਅਤੇ ਪੰਛੀ ਮਜ਼ੇ ਨਾਲ ਘੁਰਾੜੇ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਿਰਫ਼ ਭਾਲੂ ਜਾਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਥਕਾਵਟ ਨਾਲ ਉਹ ਲਗਭਗ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ।

"ਕੀ ਮੁਸੀਬਤ ਏ!" ਭਾਲੂ ਨੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਇਸ ਬੇਵਕੂਫ ਮੱਛਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੰਨਾ ਉਲਝਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਵੀ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਖੁਸ਼ ਹਾਂ ਕਿ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਿਆ। ਅੰਤ ਹੁਣ ਮੈਂ ਥੋੜਾ ਸੌਂ ਸਕਦਾ ਹਾਂ।"

ਭਾਲੂ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਭੂਰੀ ਝਾੜੀ ਅੰਦਰ ਵੜ ਗਿਆ। ਉਹਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਊਂਘਣ ਲੱਗਾ। ਉਹਨੇ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਅਚਾਨਕ ਉਹਦੀ ਨਜ਼ਰ

ਬੱਚੂ । ਹੁਣ ਮੈਂ ਚਾਹੇ ਇੱਕ ਝਪਕੀ ਨਾ ਲੈ ਸਕਾਂ, ਪਰ ਤੇਰੀ ਖੈਰ ਨਹੀਂ।"

ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਨਹੀਂ ਨਿੱਕਲਿਆ ਮੱਛਰ ਭਾਲੂ ਨੂੰ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਦੌੜਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਭਾਲੂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਿਲਕੁਲ ਪਤਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਰਾਤ ਭਾਲੂ ਇੱਕ ਪਲ ਵੀ ਅਰਾਮ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਉਸਨੇ ਮੱਛਰ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਅੱਡੀ-ਚੋਟੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਮਾਰਦਾ ਰਿਹਾ।

ਸੂਰਜ ਨਿੱਕਲ ਆਇਆ। ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ ਮਿੱਠੀ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਜਾਗੇ। ਉਹ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਕੁੱਦ ਰਹੇ ਸਨ। ਸਿਰਫ਼ ਭਾਲੂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਵੇਂ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੀ ਤਾਜ਼ਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਉਸ ਸਵੇਰ ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਜੰਗਲ ਕਿਨਾਰੇ ਭਾਲੂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਜੱਤਲ ਭਾਲੂ ਲੜਖੜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਕਾਬੂ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੁੱਲੀਆਂ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਬੜਾ ਉਨੀਂਦਾ ਸੀ। ਖ਼ਰਗੋਸ਼ ਖੂਬ ਹੱਸਿਆ, ਅਤੇ ਹੱਸਦੇ-ਹੱਸਦੇ ਲੋਟ-ਪੋਟ ਹੋ ਗਿਆ।

"ਬਹੁਤ ਖ਼ੂਬ ਮੱਛਰ : ਬਹੁਤ ਖ਼ੂਬ! ਪਰ ਤੂੰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ? "

"ਮੈਂ ਇਕੱਲਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ," ਮੱਛਰ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, "ਉਥੇ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਂ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਭ ਇੱਕ 'ਤੇ ਭਾਰੂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਭ 'ਤੇ ਭਾਰੂ । ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।"

ਅਤੇ ਉਹ ਉੱਡ ਗਿਆ : "ਭੀ-ਭੀ-ਭੀ-ਭੀ।"

ਡੂੰਘੀ ਸੱਟ

ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਬਘਿਆੜ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਗੁਫ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਜੀਵਨ ਭਰ ਉਹਨੇ ਇਸਦੀ ਸਫ਼ਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਮੁਰੰਮਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਇੰਨੀ ਹੀ ਗੰਦੀ ਤੇ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿਸਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇੰਝ ਲਗਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਲ ਢਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਇੱਕ ਦਿਨ ਇੱਕ ਹਾਥੀ ਉਸ ਬਘਿਆੜ ਦੀ ਗੁਫ਼ਾ ਅੱਗਿਓਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਦੀ ਛੱਤ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਜਿਹਾ ਧੱਕਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਬੱਸ, ਇੰਨਾ ਹੀ ਬਹੁਤ ਸੀ। ਪੂਰੀ ਗੁਫ਼ਾ ਟੇਢੀ ਹੋ ਗਈ।

"ਓਹ ਪਿਆਰੇ! ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਦੇ, ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ।" ਹਾਥੀ ਨੇ ਬਘਿਆੜ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, "ਮੇਰਾ ਇਰਾਦਾ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਮੈਂ ਹੁਣੇ ਇਹਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।"

ਹਾਥੀ ਹਰ ਕੰਮ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਾਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹਾਥੀ ਨੇ ਹਥੌੜੀ