دو سبد

هر ساهِت سِرجنا پِچھے کوای نا کوای منورتھ جرُور هُںدا هَے, جِس وِچوں سمکالی جمانے دی نبج اتے لےکھک دی سکھسیات دی جھلک دِکھاای دِںدی هَے ۔ ِاس ترھاں هی هر سهِتکار نُوں کِسے نا کِسے گھٹنا جاں سکھسیات توں پرےرنا مِلدی هَے, جِس نال اُه آپنے کارج نُوں نےپرے چاڑھن وِچ لگن نال کںم کردا هَے۔ ِاه هتھلی پُستک 'نچدا گااُںدا پںجاب وی ِاسے ترھاں هی مےرے بچپن دے سَوںک دا سارتھک پرتیکرم هَے جو بولیآں سُننیآں, پڑھنیآں اتے لِکھن دا سی ۔ ساڈے آپنے هی نانکے پِںڈ وِچ جِتھے مَےں جنم توں هی پلِآ ودھِآ پھُلِآ اتے آپنی پڑھاای پراپت کیتی, اُتھے رام چںد اُرپھ رامُو کولوں ِاه چےٹک بولیآں دی لّگ گای۔ مَےں پهِلاں بولیآں جوڑنیآں پھےر آپنے اُستاد نُوں پِںڈوں باهر نهِر دے کںڈے جا کے سُنادِآ کرنیآں تے اکسر اُس دی تھاپی هاسل هويا کردی سی ۔ اُه پِںڈ دے هِساب نال مےرا ماما لگدا هَے۔ جدوں وی اُس نے مےری بولی توں کھُس هونا تاں اُس ِاه کهِ اُٹھنا-

لَے گاے مامِآں کولوں کھوه کے بھانجے

چلدا نهیں جور دھِنگانا

دِّلی نی کِسے دے باپ دی

دِّلی اَے تکھت پُرانا

اُس دی پرتِبھا بولیآں دا ناپ تول پرتن دی سِکھر تے پهُںچی سی ۔

ِاس کِتاب وِچ مَےں پںجاب دے سبھِآچارک وِرسے نُوں ساںبھن دی ات مُڑ سُرجیت کرن دی کوسِس کیتی هَے ۔ کُجھ ترُٹیآں اتے سماجِک بُراایآں نُوں بھںڈن دی جِنّا کُ هو سکِآ هِںمت کیتی هَے۔ ِاس وِچ بھَےن, بھرا, ماں, دھی, بابل, بےٹی, پتی, پتنی, دِاُر, بھرجاای, جےٹھ, سّس, نُوںه, سَوںکناں دی لڑاای, نال هی مُںڈے کُڑیآں دے ِاسک دی چرچا, هیر راںجھے نال پرچّلت بولیآں, پںجاب دے پےںڈُو جیون نال سںبںدھت کھےتی, پسُو پںچھی, پھسلاں, ٹِبے, کھےت, تِاُهار رسماں اتے رِواج دا جِکر کرن دی کوسِس کیتی هَے ۔ کُجھ کُ سماجِک بُراایآں جِوےں داج دی لاهنت, دُوسرا

وِآه, سراب دی بھَےڑی آدت, جاِاداد دے لالچ کارن نجدیکی رِستِآں وِچ ترےڑاں آد نُوں نںگا کیتا هَے ۔

ِاس کِتاب وِچلیآں بولیآں پںجاب دے پےںڈُو جیون نال سںبںدھت وِآه, مُکلاوے, تیآں دے تِاُهار, مسِآ دا مےلا, گِّدھا, بھںگڑا, مےلناں دے گیت آد نُوں مّدے نجر رّکھ کے لِکھیآں گایآں هن۔ ِاسے کرکے باری برسی کھٹن گاے سی, تے پِںڈاں وِچوں پِںڈ سُنی دا جاں آری آری, دانا دانا, دھاوے دھاوے آد جِهے رواِاتی سبداں نُوں اّگے رّکھ کے کُجھ بولیآں رچیآں گایآں هن۔ ِاس کِتاب دا سِرلےکھ 'نچدا گااُںدا پںجاب ِاس کرکے رکھِآ هَے کِ پںجاب دے وِرسے اتے سبھِآچار وِچ بولیآں نُوں سبھتوں مهّتو ستھان پراپت هَے ۔ جدوں وی کدے رےڈیاَو, ٹَےلیویےن جاں کِتے گِّدھے بھںگڑے دے اکھاڑے دا درِس دِسدا هَے تاں سارے درسک کھُسیآں وِچ بھُوم اُٹھدے هن اتے نچنوں نهیں رهِ سکدے ۔ نّچنا, کُدنا, هّسنا, کھےڈنا ِاه پںجابیآں دے سُبھاا دی ِاک وِلّکھنتا هَے۔ لےکھک نے آپنی بُّدھی مُتابک ِاس کِتاب وِچ پںجاب دا ناچ, گِّدھا بھںگڑا اتے کھُسیآں بھرِآ مهَول ِااُں بںد کر کے رّکھن دی کوسِس کیتی هَے, جِوےں ِاک پھنیار سّپ نُوں کیل کے پٹاری وِچ پايا گِآ هووے دے ڈھّکن چُّکن تے آپنا پھن اُٹھا کے سُوکرن لّگ جاوے ۔

پںجاب وِچ واپرن والیآں گھٹناواں توں لےکھک چُّپ نهیں رهِ سکِآ ۔ ِاس وِچ کرپھیاُ جِهے سبد آم پرچّلت هو گاے هن ۔ ِاس لای لوک سهِت وِچ ِاهناں دی ورتوں کرنی سُبھاوک هو گای۔ جِوےں—

کرپھیاُ بُّلھاں دی چُپ دا کھولھ دےویں

بھاوےں جُلپھ دی جےلھ وِچ کَےد کر لَے

جِوےں پںجاب وِچ پھَوجی کارواای سمےں-

مےرے ےار دی مُکبری هوای

کِ پھَوجیآں نے پِںڈ گھےرِآ

جاں

جات پات دی پّٹی سی جڑھ اَےتھوں

کِ پھِرکے دی موهڑی گّڈ تی

مَےں آس کردا هاں کِ پںجابی پاٹھک تے الوچک مےرا ِاه پهِلا نِمانا ےتن پروان کرکے مےرا اُتساه ودھااُنگے ۔

-هرکےس سِںگھ سِّدھُو