'ਬੱਸ ਹੁਣ ਕਵੀ ਰਾਜ ਜੀ। ਐਨਾ ਅਸਮਾਨ ਨਾ ਚੜ੍ਹਾਓ ਕਿ ਮੈਥੋਂ ਫਿਰ ਉਤਰਿਆ ਹੀ ਨਾ ਜਾਵੇ।

'ਵਾਹ ਉਤਰ ਕੇ ਕੀ ਲੈਣਾ ਹੈ, ਓਥੇ ਹੀ ਰਹੀ ਜੋਹਰਾ ਕੋਲ (ਹੁਸਨ ਦੀ ਦੇਵੀ)

ਅਸੀਂ ਸੂਕਲੋਂ ਚਲ ਚੁੱਕੇ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਾਲਾ ਡੰਡਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਉੱਡ ਰਹੀ ਸਾੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਫੜ ਫੜ ਰੱਖਦੀ ਸੀ । ਰਾਹ ਵਿਚ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਮੇਰੇ ਯਾਰਾਂ ਦੀ ਜੁੰਡੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪੋ ਵਿਚ ਦੀ ਸੈਨਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਤੇ ਮੁੜ ਦੂਜੇ ਪਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਜ਼ਬੇ ਤੜਪੇ ਤੇ ਚਿਹਰੇ ਖਿੜ ਪਏ। ਭੁੱਖੀਆਂ ਆਸਾਂ ਵਾਂਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੈਨਤ ਸੱਧਰਾਂ ਮੇਰੇ ਵਲ ਆਈਆਂ। ਪਰ ਮੈਂ ਇਕ ਮਗਰੂਰ ਸਹਿਨਸ਼ਾਹ ਵਾਂਗ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਮੇਰੀ ਪੱਤੀ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਅਗਵਾੜੇ ਦੇ ਮੋੜ ਤੇ ਕਈ ਸਿਆਣੇ ਆਦਮੀ ਪੁਰਾਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਮਾਣ ਵਿਚ ਆਕੜੇ ਖਲੋਤੇ ਸਨ। ਪਰ ਜਿਉਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਕੋਲ ਦੀ ਲੰਘੇ ਸਾਰੇ ਇਕ-ਦਮ ਖਾਮੋਸ਼ ਹੋ ਗਏ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜੀਭਾਂ ਹੀ ਕਟ ਲਿਆਏ ਸਾਂ। ਮੈਂ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਝਦਾ ਸਾਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਇਕ ਘੂਰੀ ਸੀ, ਮੇਰੀ ਸ਼ਰਾਫ਼ਤ ਦੇ ਉਲਟ ਕੌੜੀ ਨਫਰਤ। ਅਸੀਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਹੈਰਾਨੀ ਦੇ ਠੁੱਡੇ ਮਾਰ ਆਏ। ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਇਕ ਜਵਾਨ ਇਸਤਰੀ ਮਰਦ ਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਘਣਾ ਇਕ ਭਾਂਬੜ ਸਮਾਨ ਸੀ। ਖੈਰ ਮੈਂ ਉਹ ਗੱਲਾਂ ਨਾ ਸੁਣ ਸਕਿਆ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਸਾਡੇ ਪਿਛੇ ਕੀਤੀਆਂ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚੰਗੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਨ । ਬੁੱਢੇ ਝੁਰੜਿਆਈ ਓਮਰ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਆਸ, ਯਮਰਾਜ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਸੀ।

ਅਸੀਂ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰ ਕੇ ਘਰ ਵੜੇ। ਅੱਗੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਤੇ ਭੈਣ ਜੀ ਇਕ ਮੰਜੇ ਤੇ ਗਲੋਟਿਆਂ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਲੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਪਾਲ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਬੁਲਾਈ। ਮਾਂ ਜੀ ਨੇ ਬੜਾ ਆਦਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਂ ਜੀ ਤੋਂ ਏਨੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬੇਬੇ ਜੀ ਹੋਰੀ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਸਿਆਣੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ। ਪਰ ਮੈਂ ਹੇਠਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਤੇ ਸੁਣ ਰਿਹਾ ਸਾਂ। ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਨੇ ਪਾਲ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀ ਪਾ ਲਈ । ਪਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ, ਪਰ ਪਿਛੋਂ ਤਾਂ ਇਉਂ ਰਲ ਮਿਲ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਬਿਲਕੁਲ ਮੁਗਧ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ । ਉਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਪਿਆਰ ਦੀ ਆਸ ਸਦਾ ਲਈ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਕਾਲਖ ਵਿਚ ਛਿਪ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਉਸ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਬੜੇ ਚਿਰ ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਭੈਣ ਨੇ ਪੁਛਿਆ, 'ਦੱਸੋ ਕੀ ਖਾਣਾ ਪੀਣਾ ਹੈ '

'ਮੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹੀ।

'ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਅੱਗੋ ਜਰੂਰ ਭੁੱਖ ਜਾਂ ਤ੍ਰੇਹ ਸੀ।

'ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਵਾਂਗ ਬਹੁਤ ਚਤਰ ਹੋ। ਪਾਲ ਨੇ ਹਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।

'ਤੁਹਾਡੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਕੁਮਲਾਏ ਪਏ ਹਨ।

'ਕੇਵਲ ਧੁੱਪੇ ਆਉਣ ਨਾਲ।' ਪਾਲ ਨੇ ਬੁੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੀ ਜੀਭ ਫੇਰੀ ਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਤਰੇਲ ਪੈ ਕੇ ਨਿਖਰੀਆਂ ਕੰਵਲ ਪੱਤੀਆਂ ਵਾਂਗ ਚਮਕ ਪਏ।