'ਲੈ, ਤੁਹਾਡੇ ਜੇਹੇ ਰਿਸ਼ਟ ਪੁਸ਼ਟ ਲਈ ਕੋਈ ਬਾਹਲੀ ਨਹੀਂ। ਖਾ ਲਵੋਗੇ। ਸਾਡਾ ਹਰਬੰਸ ਤੇ ਭਰੇ ਛੰਨੇ ਤੋਂ ਘਟ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਜੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਹੋਵੇ ਓਥੇ ਹੀ ਛੰਨਾ ਭੁੰਜੇ ਤੇ ਰੋਟੀਆਂ ਪਸੂਆਂ ਦੀਆਂ ਖੁਰਲੀਆਂ ਵਿਚ। ਹਾਲਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਛੋਟਾ ਦਿਸਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਕਿਥੋਂ ਰਲ ਗਈ ਤੁਸੀਂ ਭੀ ਹੱਦ ਕਰਦੇ ਹੋ।
'ਚੰਗਾ, ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਰੋਟੀ ਖਾਵੋ, ਅਸਾਂ ਅੱਜ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲ ਕਰਨੀਆਂ ਹਨ। ਮੈਂ ਪਾਲ ਨੂੰ ਗੱਲ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
'ਹੋਰ ਤੇਰੀ ਬੀਜਣ ਖੁਣੋਂ' ਵਤ ਸੁੱਕਦੀ ਹੋਣੀ ਏ। ਗੱਲਾਂ ਮਾਰ ਲਈਆਂ ਜਾਂ ਅਮਲੀਆਂ ਵਾਂਗ ਊਂਘ ਛੱਡਿਆ।'
'ਬਸ ਬੀਬੀ। ਬਹੁਤ ਹੱਤਕ ਨਾ ਕਰੋ ਇਕ ਭਲੇਮਾਣਸ ਦੀ । ਮੈਂ ਫਿਰ ਪਾਲ ਵਲ ਮੂੰਹ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, 'ਜਦੋਂ ਘਰ ਦੇ ਸਾਡਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਬਾਹਰਲਿਆ ਤਾਂ ਜਰੂਰ ਲੂਣ ਮਿਰਚਾਂ ਲਾ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਹੋਈਆਂ। ਲੋਕੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਸੂਏ ਕਿਥੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਸ ਇਕ ਬੋਲੀ ਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਤੇ ਇਕ ਭਲਾ ਆਦਮੀ ਹਲਾਕ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ।
ਹਰਬੰਸ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਸੁਭਾਵਕ ਹੀ ਗੌਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
'ਤੈਨੂੰ ਸਾਧ ਨਾਲ ਕੀ ਤੈਨੂੰ ਚੋਰ ਨਾਲ ਕੀ।
ਤੂੰ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਨਬੇੜ ਤੈਨੂੰ ਹੋਰ ਨਾਲ ਕੀ।
ਗੱਲ ਉਸ ਨੇ ਸਚਾਈ ਦੀ ਧੜੀ ਕਰ ਕੇ ਸੁੱਟ ਪਾਈ ਸੀ । ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਲ ਤਾਂ ਉੱਕਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ, ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਮੰਦੀ ਦੀ ਖੂਬ ਦੰਦ-ਕਥਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਮੁੜ ਹਰਬੰਸ ਨੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਵੇਖ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕਿਹਾ, 'ਤੈਨੂੰ ਭਰਾ। ਧਰਮਸਾਲਾ ਵਿਚ ਹੁਣੇ ਬੁਲਾਇਆ ਹੈ। ਧਰਮਸਾਲਾ ਪਾਉਣ ਬਾਰੇ ਇਕੱਠ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਘੱਲਣ ਲਈ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਹੈ।
'ਕੀ ਮੇਰੇ ਬਿਨਾਂ ਸਰਦਾ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਹੀ ਵੇਲਾ ਪੂਰਾ ਕਰ ਆਉਂਦਾ।
'ਖੁਭਿਆ ਗੱਡਾ ਵਹਿੜਕੇ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚ ਸਕਦੇ। ਨਾਲੇ ਮੇਰਾ ਜੱਟ ਦਿਮਾਗ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਰਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਰਗਿਆਂ ਉਥੇ ਸਿੱਧੀਆਂ ਆਖਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ। ਲੋਕਾਂ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨਾ ਏਂ, ਫਿਰ ਕੀ ਸੁਆਦ ਆਊ। ਮਣਕਾ ਥਾਂ ਦੇ ਥਾਂ ਹੀ ਸੋਂਹਦਾ ਹੈ।
ਮੈਂ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਦਿਆਂ ਪਾਲ ਤੋਂ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਲਈ। ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੁਨੀਆ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਗੱਲ ਮੰਨਣੀ ਹੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
