1

مےرے دِل وِچ ِاک گُجھے جِهے بھےد دا درد اّدھ پّکے پھوڑے واںگ ٹس-ٹس کر رِها اے۔ مَےں اُس نُوں ساںبھ کے رکھدا هاں, متے ودھےرے هی دکھن نا لّگ پاے۔ اّکھیآ سدا وّسدیآں هی رهِںدیآں هن۔ سبھ توں بهُتا دُّکھ تے مَےنُوں ِاس گّل دا هَے کِ مَےں اںدرے اںدر دھُّکھدا هاں۔ ِاس درد وےدنا نُوں پُکار کے نهیں دّس سکدا۔ ِاک اُداس جِهے سریر وِچ بے-جان جِهی جِںد بورِآں واںگ لای پھِردا هاں۔ اجے تیک آپنے جکھم دُنیآ توں لُکاای رکھے اتے گُجھیآں پیڑاں اںدر هی گھُٹی رکھیآں هن۔

مَےں آپنی باهُڑی وِچ پاگل رِها تے دُنیآ نُوں مےریآں هرکتاں هّسن لای مجبُور کردیآں رهیآں۔ دُنیآ هور کرے وی کی? ِاه هّسن جاندی هَے, هسان نهیں۔ لوکیں مےری پڑھاای دے کھپت نُوں سُدا سمجھدے, پھِر مےریآں بھریآں اّکھاں کِس پُوںجھنیآں سن ۔ مَےں ِاکّلا ساں, ساِاد مےری وی کدے کوای سوهنی جےهی دُنیآ سی, پر اّج اُه برباد هو چُّکی هَے۔ مےرے هوا وِچ اُڈ رهے کھُّلھے کےس دُنیآ لای ِاک هَےرانی هَے پر جھّلی دُنیآ نهیں جاندی کِ مَےں آپنے دِل دی ملکا تے سدیوی ماتم وِچ هوا دے بُّلھے مانن لای ِانھاں نُوں اجاد کر دِّتا هَے۔

ِاه چیساں تے پیڑاں کِنّا چِر تڑپااُنگیآں ? کُجھ نهیں کِها جا سکدا ۔ ندی دے ارُک پرواه واںگ ِاه دِل دا درد تد هی رُکےگا, جد جِںدگی دے انںت ساگر وِچ ابھےد هو جااےگا۔ ِاه وی مَےں آپنی اُس پِآری دی اپار کِرپا سمجھدا هاں کِ جِس دی ےاد وِچ گھُل رِها هاں۔ جے اُس دی جِںدگی نال مےری ِاه گماں دی پُوںجی وی کھوه لای جاںدی, پھِر مَےں کی کردا۔

'پالی۔ مَےں تےری ےاد دے سِمرن نال پوِّتر هو رِها هاں? پاپ دھو رِها هاں۔ ساِاد ِاه پوِّترتا هی تےرے تّک پُّجن دا سّچا تے سهی مارگ هَے۔

هو سکدا هَے کِسے لای ِاه ِاک کهانی هووے, پر مےرے لای ِاس نُوں سدا دُهراںدے رهِنا جِںدگی دی پُوجا هَے۔ کھبرے مَےں ِاس کر کے هی اّج تیک جِںدا هاں اتے هور کُجھ مَےنُوں چںگا وی نهیں لگدا۔

****

مَےں آپنے گُرُودےو کول وِدِآ پڑھدا رِها, تاں کِ آپنے جیون وِچ نِّگر سچاای تے سُّچی پوِّترتا بھر سکاں۔ کوای آدمی آپنی ماتا تے گُرُودےو

دا دےنا نهیں دے سکدا, جِنھاں دی مِهربانی سدکا اُه جیون نُوں پااُںدا هَے۔ اُدوں مےری اُمر کُل اٹھاراں ورھِآں دی سی ۔ وِدِآ دے سُںدر بھاو جیون دیآں نِّکیآں-نِّکیآں گھٹناواں وِچ چمکن لگ پاے سن۔ مَےں وی هر کںم وِچ سُآد تے چاا جِها مهِسُوس کر رِها ساں۔ اُدوں مَےنُوں کی پتا سی کِ ِاه نِّکیآں سُآد بُوںداں هی ِاک دِن مِل کے درِآ تے اُس پِچھوں ساگر هو جانگیآں, جِس وِچ مےری نتانی نایآ گوتے کھاوےگی۔ ِاس ماسُوم چاا چںگِآڑیآں توں بھاںبڑ هو, مَےنُوں سارے نُوں جھُلس سُّٹنگے۔ نِّکیآں چیجاں سمےں نال وّڈیآں هُںدیآں هن اتے وّڈیآں مُڑ ِانکلاب نُوں پُّج کے پرمانُو هو ڈِگدیآں هن۔ جِنھاں وِچ کال کدے آپنے دَورے نال پھِر جِںدگی دھڑکاںدا هَے۔ مےرے کھِآل وِچ پھناه کوای چیج وی نهیں هُںدی, کےول ٹُّٹ بھّج کے آپنے اسلے نُوں لّبھدی هَے۔ کی پھِر مےریآں رات دِن دیآں پریت پرارتھناواں, مَےنُوں مےری پرِآ کول نهیں کھِّچ رهیآں? نِرسںدےه مَےں کُدرت دی چال ادھین آپنے مارگ تے سهی جا رِها هاں۔ دُنیآ دی چِڑاںد مےرا دھِآن نهیں توڑ سکےگی, مَےں آپنی پِآری دی ےاد وِچ وِسماد هويا رهاںگا۔

اّج توں لگبھگ چار سال پهِلاں ِاک سُهاونی سوےر سی۔ مَےنُوں چںگی ترھاں ےاد هَے, جدوں کِ مںجے توں اُٹھدے نُوں هی دو نِّچھاں آایآں سن ۔ پربھات واںگ مےرے وی بُلھ هّسے۔ "کی مَےنُوں وی کوای ےاد کردا هَے? نِّچھاں دا سوےری آاُنا تاں ِاهی جاهر کردا هَے, پر مےرا تے کوای پِآرا نهیں, مَےنُوں کِس ےاد کرنا هَے۔ اَودوں مَےنُوں آپنے گُرُودےو دا کهِنا چےتے آيا۔

'کُدرت دا هر نِّکے توں نِّکا اںگ کِسے نا کِسے لای جرُور ِاک تکڑی کھِّچ رکھدا هَے۔ ِاک مامُولی کلی بھَورے دا دِل وِنّھدی هَے۔ گھںڈا رےڑی دیآں سُراں جںگل وِچ مِرگ نُوں کھیوا اتے بّدل گُوںجاں ِاک مور نُوں نِرت لای مجبُور کردیآں هن۔

کی پھِر مےری نِکھر رهی جوانی کِسے لای... ! مےرے جوان بھاو اےتھے آ کے سرما گاے۔ سرم ِاستری پُرش دی ساںجھی جیون پُوںجی هَے, جِس نُوں اسیں دوهیں هّتھی لُٹاںدے اپھسوس نهیں کردے۔

اُس دِن مَےں کِتے آپنی رِستےداری وِچ جانا سی ۔ دهیں پی کے مَےں لیڑے پااے۔ ِاک پںجابی رسالا, آپنی نوٹ بُک, کلم تے تھَےلا چُّک کے مَےں گھروں نِکلِآ۔ اَودوں مےرے هر کںم وِچ ِاک نواں چاا هُںدا سی۔ گھروں نِکل کے مَےں آپنے گھر نُوں مُڑ بھُّکھی ریجھ نال وےکھِآ۔ بھاوےں مَےں دو دِن لای هی باهر جاں رِها ساں, پر پھِر وی مےرا سبر ِاک دِن باهر رهِ کے اَےنا اُتاولا هو جاںدا, جِوےں مَےں ِاک سال توں آپنی جنم بھُومی نُوں ترس رِها هاں۔ مَےں گّڈی چڑھنا سی تے مےرا سٹےسن دو میل تے سی۔ گّڈی دے ٹاایم توں مَےں دو گھںٹے پهِلاں تُرِآ ساں۔