ਨੇਮ ਕਾਨੂੰਨ
ਤਦ ਇਕ ਵਕੀਲ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ-
"ਸਾਡੇ ਨੇਮ-ਕਾਨੂੰਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਆਖੋ।"
ਉਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ-
"ਤੁਹਾਨੂੰ ਨੇਮ-ਕਾਨੂੰਨ ਲਿਖ ਕੇ-ਬਣਾ ਕੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇਮਾਂ-ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਬਿਲਕੁਲ ਉਵੇਂ ਹੀ, ਜਿਵੇਂ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਖੇਡਦੇ ਬੱਚੇ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਉਤਾਵਲੇਪਣ ਵਿਚ ਰੇਤੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉਸਾਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਫੇਰ ਹਾਸਾ-ਠੱਠਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੰਦੇ ਨੇ।
ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰੇਤੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉਸਾਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਓ, ਤਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਤੱਟ 'ਤੇ ਰੇਤਾ ਲੈ ਆਉਂਦੇ।
ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਓ ਤਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਹੱਸਦੇ।
ਤੁਸੀਂ ਅਕਸਰ ਵੇਖੋਗੇ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਾਸੂਮ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਹੱਸਦੈ।
ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਕੀ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨਾ ਤਾਂ ਇਕ ਸਮੁੰਦਰ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਨੇਮ-ਕਾਨੂੰਨ ਰੂਪੀ ਰੇਤੇ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੇ ?
ਸਗੋਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇਕ ਚੌਟਾਨ ਹੈ ਤੇ ਨੇਮ-ਕਾਨੂੰਨ ਇਕ ਛੈਣੀ, ਕੀ ਉਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇਸ ਚੱਟਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਨ-ਮਰਜ਼ੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਆਕਾਰ 'ਚ ਘੜਨਗੇ ?
ਤੇ ਉਸ ਅਪੰਗ ਬਾਰੇ ਕੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦੈ, ਜੋ ਨਿਤਕਾਂ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੇ ?
ਤੇ ਉਸ ਬਲਦ ਬਾਰੇ ਕੀ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਪੰਜਾਲੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਤੇ ਜੰਗਲ 'ਚ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹਿਰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਰਾ ਤੇ ਭਟਕਦੇ ਹੋਏ ਜਾਨਵਰ ਸਮਝਦੇ?
ਤੇ ਉਸ ਬੁੱਢੇ ਸੱਪ ਬਾਬਤ ਕੀ ਕਹਾਂਗੇ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਕੁੰਜ ਨੂੰ ਉਤਾਰਨ 'ਚ ਅਸਮਰੱਥ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਦੂਜੇ ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਨੰਗਾ ਤੇ ਬੇਸ਼ਰਮ ਆਖਦੇ ?
ਤੇ ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਆਖਾਂਗੇ, ਜੋ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪੰਡਾਲ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਪੜਦੇ, ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਾ-ਪੀ ਕੇ ਨਿਢਾਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀ ਡੰਡੀ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਦਾਅਵਤਾਂ
