ਗੱਲਬਾਤ

ਫਿਰ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਬੋਲਿਆ- "ਸਾਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ, ਬੋਲ-ਚਾਲ ਬਾਰੇ ਕੁੱਝ ਦੱਸੋ।" ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ-

"ਤੁਸੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਓਦੋਂ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਬੇਚੈਨ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ।

ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਦੀ ਇਕੱਲਤਾ 'ਚ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਟਿਕ ਕੇ ਰਹਿ ਸਕਦੇ, ਉਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਹੋਂਠਾਂ 'ਤੇ ਵਸਦੇ ਹੋ । ਤੇ ਧੁਨੀ ਜ਼ਰੀਏ ਮਨ ਵੀ ਪਰਚਦੈ ਤੇ ਸਮਾਂ ਵੀ ਸੁਖਾਲਾ ਲੰਘਦੇ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹੋ।

ਤੇ ਅਕਸਰ ਤੁਹਾਡੀ ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ 'ਚ, ਚਿੰਤਨ ਦੀ ਅੱਧੀ-ਹੱਤਿਆ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕਿਉਂ ਕਿ ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਪੁਲਾੜ ਦੇ ਇਕ ਪੰਛੀ ਦੇ ਤੁੱਲ ਹੈ, ਜੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਪਿੰਜਰੇ 'ਚ ਆਪਣੇ ਖੰਭ ਤਾਂ ਫੜਫੜਾ ਸਕਦੈ, ਪਰ ਉੱਡ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।

ਤੁਹਾਡੇ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਨੇ, ਜੋ ਗਾਲ੍ਹੜੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੀ ਲੋਚਾ ਰੱਖਦੇ ਨੇ, ਕਿਉਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕਲਾਪੇ ਤੋਂ ਡਰ ਲੱਗਦੈ।

ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਕਲਾਪੇ ਦੀ ਚੁੱਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਮੂਹਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦੇ ਨੰਗੇਜ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਦੂਰ ਨੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ।

ਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਵੀ ਨੇ, ਜੋ ਸਿਰਫ਼ ਬੋਲਣ ਦਾ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਗਿਆਨ ਤੇ ਚਿੰਤਨ ਦੇ, ਅਜਿਹੇ ਕਿਸੇ ਸੋਚ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ।

ਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਅਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਸੱਚ ਦਾ ਵਾਸਾ ਤਾਂ ਹੁੰਦੈ, ਪਰ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ 'ਚ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ,

ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਆਤਮਾ ਇਕ ਲੈਅਬੱਧ ਮੌਨਤਾ 'ਚ ਵਾਸਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।"

* ਉਰਦੂ ਦਾ ਇਕ ਵਡਮੁੱਲਾ ਸ਼ਿਅਰ ਇਸੇ ਭਾਵ ਦੀ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਦੇ-

'ਕਿਸ ਸੇ ਪਤਾ ਪੂਛੇ' ਮੰਜ਼ਿਲਿ-ਜਾਨਾ,

ਜਿਸ ਕੋ ਖ਼ਬਰ ਥੀ ਤੇਰੀ ਵੋਹ ਬੇਖ਼ਬਰ ਮਿਲਾ ।'

(ਹਵਾਲਾ-ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦਕ)