ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਲੰਗਰ ਡਿਊਟੀ ਦੇਣ ਲਈ ਹੋੜ ਮੰਚੀ ਰਹਿੰਦੀ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਵਲੰਟੀਅਰਜ਼ ਆਪ ਹੀ ਤਰਲੇ ਕਰਨ ਲਗਦੇ, ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਬਹਾਨਾ ਘੜਨ ਲਗਦੇ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਾਈਟ ਤੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਕਰੜੀ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਪਰਤੇ ਵਲੰਟੀਅਰਜ਼ ਕੈਂਪ ਸਾਈਟ ਤੇ ਪਰਤ ਕੇ 'ਰਕਸ਼ਾ' ਦੁਆਲੇ ਝੁਰਮਟ ਪਾ ਲੈਂਦੇ। ਰਕਸ਼ਾ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰਦੀ ਜਾਂਦੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਣ ਦੀ ਬਣਕੇ ਗੱਲਾਂ ਵੀ। ਵਲੰਟੀਅਰਜ਼ ਆਪਣੀ ਥਕਾਵਟ ਨਹਾਉਣਾ-ਧੋਣਾ, ਖਾਣਾ- ਪੀਣਾ ਭੁੱਲ ਕੇ ਰਕਸ਼ਾ ਨਾਲ ਮਸਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ। ਉਹ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਦੇ ਮਾਂ, ਕਦੇ ਵੱਡੀ ਭੈਣ, ਕਦੇ ਭਰਜਾਈ, ਕਦੇ ਟੀਚਰ ਤੇ ਕਦੇ ਹਮ ਉਮਰ ਬਣ ਕੇ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦੀ। ਰਕਬਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੀ। ਇਸ ਪਾਸੇ ਨਾ ਸ਼ਰਮਾ ਜੀ ਨੇ ਕਦੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਮੈਂ ਹੀ ਜਾਨਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਹਾਸੇ-ਹਾਸੇ ਵਿਚ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਵਰਜਦੀ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ।

ਇਕ ਦਿਨ, ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਨੇ ਰਕਸ਼ਾ ਖਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਰਮਾ ਜੀ ਦੇ ਕੰਨ ਭਰ ਦਿੱਤੇ। ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ, "ਸੁਣਿਆ ਐ ਰਕਸ਼ਾ ਚਾਲ- ਚਲਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਔਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਤੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਅਨਬਣ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਆਖੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਆਪ ਮੁਹਾਰੀ ਹੈ। ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ 'ਚ ਵੀ ਕੰਮਕਾਰ ਤੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮਗਰ ਲਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਤੇ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਇਸ ਨੂੰ ਹੀ ਕੰਮ ਤੇ ਸਦਣ। ਜਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਮੁੰਡੇ ਹਨ। ਭਟਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਹੀ ਭਲਾਈ ਹੈ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਇਹ ਵੱਡੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ- ਨਾਲ ਗੋਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਵੱਡੀ ਗਲਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਦੇ ਲੰਗਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਦੇ ਕੇ।"

ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਮੁੰਡਾ ਵੀ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਣ ਦਾ ਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਰਗੇ ਵਲੰਟੀਅਰਜ਼ ਨਾਲ ਇੰਜ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਜਵਾਨ ਵਲੰਟੀਅਰਜ਼ ਨੂੰ ਰਕਸ਼ਾ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਰੋਟੀਆਂ ਵੇਲਦਿਆਂ ਜਾਂ ਸੇਕਦਿਆਂ ਵੇਖਦਾ ਤਾਂ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਨਾਗ ਮੇਰੇ ਵੀ ਦਿਲ-ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਵੀ ਫੋਨ ਚੁੱਕਣ ਲਗਦੇ। ਸ਼ਰਮਾ ਜੀ ਵੀ ਚੁਕੰਨੇ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਹੁਣ ਉਹ ਜਾਣ- ਬੁੱਝ ਕੇ ਸਰੀਰੋਂ ਤਕੜੇ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਾਈਟ 'ਤੇ ਹੀ ਭੇਜਦੇ। ਥੋੜ੍ਹਾ ਸਾਊ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਿਹੇ ਦਿਸਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਲੰਗਰ ਡਿਊਟੀ ਤੇ ਰਖਦੇ। ਸੋਹਣੇ ਮੁੰਡੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਾਈਟ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਵੀ ਰਕਸ਼ਾ ਦੇ ਇਰਦ- ਗਿਰਦ ਹੀ ਮੰਡਰਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਰਕਸ਼ਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਹਾਸਾ-ਮਜ਼ਾਕ ਕਰ ਲੈਂਦੀ। ਮਜ਼ਾਕ-ਮਜ਼ਾਕ ਵਿਚ ਰਕਸ਼ਾ ਇਕ ਲੜਕੇ ਦੇ ਘੁੰਗਰਾਲੇ ਵਾਲਾਂ ਵਿਚ ਉਂਗਲਾਂ ਫੈਰਨ ਲਗਦੀ। ਦੂਜੇ ਮੁੰਡੇ ਦੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਲੋਸਣ ਲਗਦੀ, ਕਦੇ ਚੂੰਢੀਆਂ ਭੋਰਨ ਲਗਦੀ। ਕਦੇ ਪਿੱਠ 'ਤੇ ਥਾਪੜਾ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ੀ