ਪੰਚੇਤਾ ਨੂੰ ਇਕ ਦਰਖ਼ਾਸ ਦਿੱਤੀ ਹੀ ਕਿ ਉਂਦੀ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਕਮਲੇ ਚਾਣ- ਚੱਕ ਗੁੰਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇਨੀਂ ਕੁਸੇ 'ਤੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਜ਼ਾਹਿਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ, ਉਣ ਸਾਲੇ ਕੁ ਮਗਰੋਂ ਊਆਂ ਈ ਚਾਣ ਚੱਕ ਪਿੰਡ ਬਿਚ ਇਸ ਮਾੜੀ ਹਾਲਤਾ ਬਿਚ ਪਈ ਮਿਲੀ ਐ....। ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਹਰੀਆਂ ਵਿਚ ਈ। ਕਮਲੇ ਆਪਣੀ ਇਸ ਹਾਲਤ ਲਈ, ਪਿੰਡੇ ਦੇ ਕੁੱਝ ਜੀਆਂ ਦਾ ਨਾ ਲੈਂਦੀ ਐ ਤੇ ਪੰਚੇਤਾ ਤੋਂ ਨਿਆਂ ਦੀ ਗੁਹਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।"

"ਕਮਲੋ ਧੀਏ, ਆਪਣੀ ਹੱਡ ਬੀਤੀ ਸੋਚ-ਸੱਚੀ ਦੱਸੀ ਦੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ। ਦਿੱਖਿਆਂ ਕੁੱਝ ਲੁਕਾਂਦੀ। ਡਰਨਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨੀ।" ਦਰਮਿਆਨੇ ਕੱਦ ਤੇ ਇਕਹਰੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਅਧਖੜ ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਵਰਗੀ ਤਿੱਖੀ ਤੇ ਪਤਲੀ ਜਿਹੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਕਿਹਾ।

ਕਮਲੋ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪ ਵੀ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਬੈਠਦਿਆਂ ਕਮਲੇ ਦੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਢਾਸਣਾ ਦੇ ਕੇ ਬਿਠਾਇਆ ਸੀ। ਸੋਚ-ਮੁੱਚ ਕਮਲ ਇੰਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪਛਾਨਣੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਸੀ। ਖੂਬਸੂਰਤ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਥਾਂ ਹੱਡੀਆਂ ਉਭਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਹਿਰਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਚੰਚਲਤਾ ਗਾਇਬ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਹਿਮ ਤੇ ਭੇਅ ਦੀ ਪਿਲੱਤਣ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਟੋਇਆਂ ਵਿਚ ਧਸੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਛਾਈਆਂ ਕਰਕੇ ਚੇਹਰਾ ਕਰੂਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਿੰਜਰ ਮਾਤਰ ਬਣੀ ਕਮਲੇ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ, ਕੋਈ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਕਮਲ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਸਾਲ ਭਰ ਪਹਿਲੋਂ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਘੜਾ ਸਿਰ 'ਤੇ ਟਿਕਾਏ, ਦੋਵੇਂ ਹੱਥ ਛੱਡ ਕੇ ਮਟਕ-ਮਟਕ ਤੁਰਦੀ, ਆਧਰਮੀਆਂ ਦੇ ਖੂਹ ਤੋਂ ਸਾਰੀ ਖੇਡ ਲੰਘ ਕੇ, ਸਾਹਮਣੇ ਉੱਚੀ ਪਹਾੜੀ ਦੇ ਸਿਖ਼ਰ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪੁਜਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਸੁੰਦਰਤਾ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ਵ ਸੁੰਦਰੀਆਂ' ਪਾਣੀ ਭਰਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ ਤੇ ਬਿੱਲਾ ਮਾਸਟਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸਾਬਣ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵੇਖਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕਮਲ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਵੇਖ ਕੇ ਬਿੱਲੇ ਦਾ ਕਾਲਜਾ ਮੂੰਹ ਨੂੰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਸਰ੍ਹਾ 'ਚ ਬੇਠਾ ਦੰਦ ਕਰੀਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦਰਿੰਦੇ ਦੇ ਲਹੂ ਦਾ ਤਿਰਹਾਇਆ ਹੋਇਆ ਫਿਰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਮਲੇ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਦੁਰਗਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਸਰਪੰਚ ਦੇ ਹੁਕਮ 'ਤੇ ਕਮਲ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੀਨ, ਮਰੀਅਲ ਤੇ ਮੱਧਮ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, “ਮਿੰਨ੍ਹ ਏਸ ਮਾਨ੍ਹੇ ਨੇ ਬਰਬਾਦ ਕਰੀ ਦਿੱਤਾ।" ਕਮਲੇ ਨੇ ਭਰੀ ਸਭਾ ਵਿਚ ਮੁੱਛਾਂ ਨੂੰ ਤਾਅ ਦਿੰਦੇ ਰਾਜਪੂਤਾਂ ਦੇ ਮਾਨ੍ਹੇ ਵੱਲ ਉਂਗਲੀ ਕਰਦਿਆਂ ਦੋਸ਼ ਲਾਇਆ ਤਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਟੱਡੇ ਰਹਿ ਗਏ ਸਨ। ਮਾਨਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਵੀ ਇਕਦਮ ਉਲਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਨੀ ਜਨਾਬ, ਏਹ ਛੋਕਰੀ ਸਰਾਸਰ ਝੂਠ ਬੋਲਾ ਦੀ ਐ। ਮਿੰਨੂ ਝੂਠਾ ਫਸਾਣ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਘੜੀਓ ਏ ਇਨੂ ਆਧਰਮੀਆਂ ਨੇ...।"

"ਆਪਣੀਆ ਜ਼ੁਬਾਨਾ ਨੂੰ ਲਗਾਮ ਦੇ ਮਾਨਿਆ, ਪੋਲੋਂ ਕਮਲੇ ਦੀ