ਇਸ ਲਈ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਅੰਤ ਤਾਂ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ, ਜੇ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਾਦਰ ਦੀ ਥਾਂ ਆਦਰ ਦਾ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। ਨਿਰਾ ਕੰਮ ਜਾਂ ਰੁਝੇਵਾਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਵਿਚ ਆਦਰ ਦੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੇਵਲ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭੁਚਾਲਾਂ, ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਾਂ ਨਾਲ ਤਬਾਹੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੰਗ ਨੂੰ ਜੁਰਮ ਦਾ ਇਲਾਜ ਆਖਣ ਵਾਲਾ ਆਦਮੀ, ਨਾ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੰਮ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧ-ਰੋਗ ਦੀ ਰਾਮ-ਬਾਣ ਔਸ਼ਧੀ ਆਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੋਚਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਅਪਰਾਧ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇਕ ਕੰਮ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਣ ਕੰਮ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਵਿਚ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਕੇਵਲ ਉਹ ਕੰਮ ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਇਲਾਜ ਆਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੀਤਿਆਂ ਮਨ ਵਿਚ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਉਪਜੇ। ਇਸ ਨੇਮ ਦਾ ਨਿਰਾਦਰ ਕਰ ਕੋ ਜੇ ਕਿਸੇ ਹਿੰਸਕ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕਸਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੇ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚ ਛੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿਚ ਦਸ ਘੱਟ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੱਢਣ-ਟੁੱਕਣ ਦੇ ਕੰਮ ਉੱਤੇ ਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸਤਵੇਂ ਦਿਨ ਛੁੱਟੀ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਛੁਰੀ ਚਲਾਉਣ ਵਿਚ ਬਹੁਤਾ ਸੁਖ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੇਗਾ।
ਨਿਰਾਦਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਰਾਦਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਅਪਰਾਧ ਰੂਪੀ ਕਾਰਜਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਭਿਵਿਅਕਤ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਅਸਹਿ ਪੀੜ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਦਲੇ ਵਜੋਂ ਸਮਾਜ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਵੀ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਦਰ ਅਤੇ ਪੀੜ ਦੇਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਵਿਚਾਲੇ ਪੀੜਾਂ ਅਤੇ ਅਨਾਦਰਾਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅਪਰਾਧ ਨੇ ਵੀ, ਜੰਗ ਵਾਂਗੂ, ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਕਰ ਕੇ ਆਖਣਾ ਸੀ, "ਵੇਖੋ, ਮੇਰੇ ਕਾਰਣ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਰੁਝੇਵਾਂ ਹੈ; ਜੱਜਾਂ, ਵਕੀਲਾਂ, ਪੁਲਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨਰਾਂ ਅਤੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟਾਂ ਦੇ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਅਹੁਦੇ ਹਨ: ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਹਨ; ਮੇਰੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਕੌਮੀ ਤਰਾਨੇ ਗਾਏ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।"
ਜੰਗ ਦੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪੀੜਾਂ ਨਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਰਾਦਰਾਂ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਦੀ ਆਈ
