ਅਧਿਐਨ ਹਰ ਗਿਆਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਅਧਿਐਨ ਮਹੱਤਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਨੇਮਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਵੀ ਨਵੇਂ ਆਧਾਰ ਪ੍ਰਯਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਸਿਓਰ ਨੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਨਿਮਨ ਲਿਖਤ ਕੋਟੀਆਂ (ਮਾਡਲਾਂ) ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤਾ ਹੈ:

1. ਲੈਂਗ : ਪੈਰੋਲ

2. ਚਿੰਨ੍ਹ : ਚਿੰਨ੍ਹਕ : ਚਿੰਨ੍ਹਤ

3. ਸਿਨਟੈਗਮੈਟਿਕ : ਪੈਰਾਡਿਗਮੈਟਿਕ

4. ਸਿਨਕਰਾਨਿਕ (ਇਕਕਾਲਕ) : ਡਾਇਕਰਾਨਿਕ (ਬਹੁਕਾਲਕ)

ਉਪਰੋਕਤ ਚਾਰ ਮਾਡਲ ਸੰਰਚਨਾਵਾਦੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸਣ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੰਕਲਪ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਆਧਾਰਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਹਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਸੰਰਚਨਾਵਾਦੀ ਅਧਿਐਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਤੋਂ' ਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਲਾਗੂਕਾਰੀ ਤੋਂ ਇਹ ਸਪੋਸਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

1.ਲੈਂਗ : ਪੋਰੇਲ (ਭਾਸ਼ਾ : ਉਚਾਰ) :

ਸੰਰਚਨਾਵਾਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਚਾਰ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਨਿਖੇੜਾ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਦ੍ਰਿਸਟੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਨਿਖੇੜਾ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਾਹੀਂ ਸਾਸਿਓਰ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਗਿਆਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪਛਾਨਣਯੋਗ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਂਦੀ । ਸਾਸਿਓਰ ਅਨੁਸਾਰ ਲਾ-ਲੈਂਗ ਅਤੇ ਲਾ-ਪੈਰੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅੰਗ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਵੱਖਰੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਝਿਆ ਤਾਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਹੋਂਦ ਅੰਤਰ-ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਵੱਖਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਸਾਸਿਓਰ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਮੂਹ ਨੇਮ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਇਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ/ਹਾਵ ਭਾਵ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਲਈ ਜਾਂ ਸੰਚਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾਈ ਸਿਸਟਮ (System of Language) ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਚਾਰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਸਾਸਿਓਰ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਭਾਵ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਜਾਂ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਉਚਾਰਨਾ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਸਮੇਂ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਚਲਤ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਪਾਲਣ ਸਮੇਂ ਉਸਦਾ ਸਵੈ ਵੀ ਉਸੇ ਉਚਾਰਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਉਂ ਉਚਾਰਨ ਵਿਚ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਰੰਗਤ ਵੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਚਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਹਾਂ ਦੀ ਵੱਖਰਤਾ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਫਿਲਿਪ ਪਤੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨਿਖੇੜਿਆ ਹੈ । "ਉਚਾਰ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਸੰਚਾਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਰਬ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੰਚਾਰਿਤ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ । ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਬੋਲਣ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਚਾਰ