ਆਪਣੇ ਅਰਥ ਬਦਲ ਲੈਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਥੇ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਬਦਲ ਜਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਕ ਦੇ ਅਰਥ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਇਹ ਇਕਹਿਰੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਹਨ। ਇਉਂ ਭਾਸ਼ਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਇਕਹਿਰੀ ਅਰਥ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

2. ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਚਿੰਨ੍ਹ :

ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਥਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਜਨ-ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਾਵ ਭਾਵ ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਆਪਣੇ ਸਰਲ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਤਾਸ਼ਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਅਰਥ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਅਮੀਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੇ ਹਨ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵਿਸਵਾਸ਼ ਰਹੁ-ਰੀਤਾਂ, ਰਸਮ-ਰਿਵਾਜ ਜੀਵਨ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਿਆ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ, 'ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਤੇ ਸਰੀਂਹ ਦੇ ਪੱਤੇ ਬੰਨੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਇਸ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਸਿਰਫ ਭਾਸ਼ਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਸਗੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਥਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸੂਚਕ ਵੀ ਹਨ । ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕਰਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ ਸਰੀਂਹ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਣਾ ਨਵ-ਜਨਮੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਕਿਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੇ ਸ਼ਰੀਂਹ ਦੇ ਪੱਤਿਆ ਦਾ ਬੱਝੇ ਹੋਣਾ ਇਕ ਰੀਤ ਹੈ ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਰੀਤ ਪਾਲਦੇ ਹੋਏ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਰਥਾਂ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਵੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਕ ਚਿੰਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਪਾਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰਦਾ ਹੈ।

ਸਾਹਿਤਕ ਚਿੰਨ੍ਹ :

ਸਾਹਿਤਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਭਾਸ਼ਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨਾਲ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਮਾਜਕ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ, ਨੈਤਿਕਤਾ ਆਦਿ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦ੍ਰਿਸਟੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਸਮਿਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਬਹੁ-ਅਰਥੀ ਜਾਂ ਬਹੁਪਰਤੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਸੰਰਚਨਾਵਾਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਸਾਹਿਤ-ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਬਹੁਅਰਥਕ ਜਾਂ ਬਹੁਵਚਨੀ ਪਾਠ ਦੀ ਸੰਗਿਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਨਿਮਨ ਲਿਖਤ ਕਾਵਿ-ਟੋਟਾ ਇਸ ਦੀ ਵਿਹਾਰਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੁਸਟੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ:

ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਆਸ ਨਾ ਕਰਿਓ

ਕਿ ਮੈਂ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹੋ ਕੇ

ਤੁਹਾਡੇ ਜਗਲੇ ਹੋਏ ਸੁਆਦਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗਾ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੜ੍ਹ 'ਚ ਰੁੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਸਾਡੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਤੋਤਲੀ ਕਵਿਤਾ

ਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਧੀਆਂ ਦਾ ਕੰਜਕ ਜਿਹਾ ਹਾਸਾ। ¹⁵