ਆਲੋਚਨਾ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਹੋਰਨਾ ਸਾਹਿਤ ਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਾਰਥਕ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਿੱਧ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।”
ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸਾਸਿਓਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੰਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਚਿੰਤਕਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਬਾਈਸੈਨਜ਼ ਅਤੇ ਬੈਲੀਵਿਨਿਸਤੇ ਤੇ ਹੋਰ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ । ਯਲਮ ਚਲੇਵ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਪੀਅਰਸ ਅਤੇ ਸਾਸਿਓਰ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਅਰਥ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਰੋਲਾਂ ਬਾਰਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੂਪ ਵਿਚ(Elements of Semiology)ਪੁਸਤਕ ਲਿਖ ਕੇ ਇਸ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਅਧਿਐਨ ਹੇਠ ਲਿਆ ਕੇ ਇਕ ਨਿਸਚਤ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੇਸ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਰੋਲਾਂ ਬਾਰਤ ਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇ ਤਰ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਸਮਾਜਕ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਨਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ । ਉਸਨੇ ਵਿਹਾਰਕ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵਿਵਧ ਖੇਤਰਾਂ ਪਹਿਰਾਵਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਨਾ ਵਿਚ ਇਸ ਪਹੁੰਚ ਵਿਧੀ ਦੇ ਆਗਮਨ ਨਾਲ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀਆਂ ਆਂਤਰਿਕ ਸੰਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਕੜ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਂਦ ਵਿਧੀਆ ਬਾਰੇ ਸਫਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ।
ਅੰਬਰਟ ਈਕੋ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'A Theory of Semiotics' ਰਾਹੀਂ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪੱਖ ਨੂੰ ਵਿਸਤਾਰ ਸਹਿਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤਾ। ਚਿੰਨ੍ਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਹੀਂ ਕਲਾਵਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਰ-ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਸਾਰਥਕਤਾ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ।
ਲੈਵੀ ਸਤ੍ਰਾਸ ਨੇ 1961 ਵਿਚ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਮਿੱਥ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਹੀ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਧਾਰ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਹਨ।10 ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਮੰਨਣ ਨਾਲ ਲੈਵੀ ਸਤ੍ਰਾਸ ਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਕ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਖੇਤਰ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਲੈਵੀ ਸਤ੍ਰਾਸ ਨੇ ਰੂਸੀ ਚਿੰਤਕ ਵਲਾਦਮੀਰੀ ਪ੍ਰਾਪ ਦੀ ਪੁਸਤਕ ਲੋਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ' (Mor- phology of folktales) ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੁਕਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਉਸਨੇ ਮਿੱਥਾ ਦਾ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੂੰ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਡਲਾਂ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਮਰੱਥ ਰੂਪ 'ਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਰੂਸੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ । ਰੂਪਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਭਾਵੇਂ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਰੂਪ `ਚ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਪਰੰਤੂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਾਸਕੋ ਲਿੰਗੁਇਸਿਟਿਕਸ ਸਰਕਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਦਵਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਸਾਸਿਓਰ ਦੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ
