ਦਾ ਸਥਾਨ ਨਾਂਵ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕ ਇਕ ਸ਼ਬਦੀ ਜਾਂ ਇਕ ਤੋਂ ਵਧ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
(ੳ) ਉਹ ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਉਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।
(ੲ) ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।
(ਸ) ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।
6. ਮੁੱਖ ਕਿਰਿਆ-ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ
ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਵਾਕ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਵਿਚਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਕਿਰਿਆ ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ । ਹਰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਕ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਪਰ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਦਾ ਨਹੀਂ :
(ੳ) ਮੁੰਡਾ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।
(ਅ) ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹੀ।
ਅੰਤ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਕਰਤਾ ਕਰਮ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਵਾਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਕ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਵਾਕ ਦਾ ਨਿਖੇੜਾ ਕਰੋ।
ਉਤਰ- ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਵਿਆਕਰਨਕ ਇਕਾਈ ਨੂੰ ਵਾਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਣਤਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਵਾਕ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:
1. ਸਾਧਾਰਨ ਵਾਕ- ਇਕ ਉਪਵਾਕ ਦੇ ਧਾਰਨੀ
2. ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਕ- ਇਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਵਾਕਾਂ ਦੇ ਧਾਰਨੀ
3. ਮਿਸ਼ਰਤ ਵਾਕ
ਇਥੋਂ ਇਹ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯਕੁਤ ਵਾਕ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਵਾਕ ਵਿਚ ਮੁੱਢਲੀ ਸਾਂਝ ਇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਵਾਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਂਝ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਨਿਖੇੜਾ ਹੈ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਅਸਾਂ ਇਥੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਹੈ।
ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਕ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਵਾਕ ਵਿਚਲਾ ਨਿਖੇੜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੇ ਉਪਵਾਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕ ਬਣਤਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਢਲਾ ਅੰਤਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਵਾਕ ਦਾ ਹਰ ਉਪਵਾਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਉਪਵਾਕ ਦਾ ਦਰਜਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕ (ੳ) ਵਿਚ ਦੋ ਉਪਵਾਕ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਕ (ਅ) ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਉਪਵਾਕ । ਪਰ ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਪਵਾਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰ ਵਾਕ ਦਾ ਦਰਜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
(ੳ) ਧੋਬੀ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮੋਚੀ ਜੁਤੀਆਂ ਪਾਲਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ।
(ੳ1) ਧੋਬੀ ਕੱਪੜੇ ਧੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। → (ਸੁਤੰਤਰਾ ਵਾਕ)
(ੳ2) ਮੋਚੀ ਜੁਤੀਆਂ ਪਾਲਿਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। (ਸੁਤੰਤਰਾ ਵਾਕ)
ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਮਿਸ਼ਰਤ ਵਾਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਉਪਵਾਕ ਸੁਤੰਤਰ ਵਾਕ ਦਾ ਦਰਜਾ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਅਜਿਹੇ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਕ ਉਪਵਾਕ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਾਕ ਬਣਤਰ'
