1. ਅੰਦਰ ਕੇਂਦਰਤ ਬਣਤਰ : ਅੰਦਰ ਕੇਂਦਰਤ ਬਣਤਰ ਦੇ ਅੱਗੋਂ ਉਪ ਵਰਗ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ :

(1) ਵਧਾਵੀਂ ਬਣਤਰ :

ਵਧਾਵੀਂ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਯੋਜਕਾਂ ਅਤੇ/ਤੇ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਜੋੜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਧਾਵੀਂ ਬਣਤਰ ਵਿੱਚ ਕੋਮਾ(,) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਕਸਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ-

(1) ਰਾਮ, ਸੀਤਲ, ਸਾਮ ਅਤੇ ਹਰੀਸ਼ ਮੇਲਾ ਦੇਖਣ ਗਏ

(2) ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ, ਟਰੱਕਾਂ, ਜੀਪਾਂ, ਸਾਈਕਲ ਅਤੇ ਰੇੜੀਆਂ ਦੀ ਭੀੜ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ।

(2) ਵਿਕਲਪੀ ਬਣਤਰ :

ਵਿਕਲਪੀ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ :

(1) ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਓਗੇ ਜਾਂ ਪਿੰਡ

(2) ਤੂੰ ਪਿੰਡ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਾਣਾ ਹੈ।

ਇਥੇ ਸ਼ਹਿਰ/ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਰਹਿਣਾ/ਜਾਣਾ ਵਿਕਲਪੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਬਣਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਲਪੀ ਬਣਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।

(3) ਸਮਾਨਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਤਰ :

ਸਮਾਨਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਤਰਾਂ ਵਿਚ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤਕ ਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਜੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਸ਼ਰਥ ਦੀ ਬੇਟੀ ਸੀ।

ਸੀਤਾ

ਦਸਰਥ ਦੀ ਬੇਟੀ                     ਸੰਕੇਤਕ

ਰਾਮ ਦੀ ਪਤਨੀ

ਇਥੇ ਸੀਤਾ, ਦਸ਼ਰਥ ਦੀ ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਰਾਮ ਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤਕ ਇਕੋ ਹੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਮਾਨਾਧਿਕਾਰੀ ਬਣਤਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਧੀਨ ਬਣਤਰ :

ਅਧੀਨ ਬਣਤਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣੀ ਬਣਤਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ:

ਭੱਜੀ ਜਾਂਦੀ ਲਾਲ ਸੂਟ ਵਾਲੀ ਲੜਕੀ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ ਅਧੀਨ ਸ਼ਬਦ ਹਨ।