3) ਉਹ ਪਿੰਡੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰੋਂ (ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ) ਕੋਠੇ ਤੋਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡੋਂ (ਪਿੰਡ ਤੋਂ) ਅਪਾਦਾਨ ਕਾਰਕੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

5. ਅਧਿਕਰਨ ਕਾਰਕ :

ਅਧਿਕਰਨ ਕਾਰਕ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਦੀ ਕਾਰਜੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਕਰਨ ਕਾਰਕ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਿਚਰਦੇ ਕਰਤਾ ਜਾਂ ਕਰਮ ਨਾਂਵ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਕਾਰਜ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ:

1) ਘੋੜਾ ਖੇਤ ਵਿਚ ਹੈ।

2) ਉਹ ਘਰੀਂ ਬੈਠੇ ਹਨ।

3) ਖੇਤੀਂ ਬਹਾਰ ਖਿੜੀ ਹੈ।

4) ਉਹ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰੀਂ ਡਿੱਗ ਪਿਆ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਖੇਤ ਵਿਚ, ਘਰੀਂ (ਘਰ ਵਿਚ), ਖੇਤੀਂ (ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ), ਪੈਰੀਂ (ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ) ਅਧਿਕਰਨ ਕਾਰਕੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

6. ਸੰਬੋਧਨੀ ਕਾਰਕ :

ਸੰਬੋਧਨੀ ਕਾਰਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਨਿਸਬਤ ਨਾਂਵ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਵਾਕ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ :

1) ਕਾਲਿਆ ! ਤੂੰ ਕਿਧਰ ਜਾ ਰਿਹਾ ਏ।

2) ਕੁੜੀਏ ਇਧਰ ਆ।

3) ਬੱਚਿਓ ਰੌਲਾ ਨਾ ਪਾਓ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਕਾਲਿਆ, ਕੁੜੀਏ, ਬੱਚਿਓ ਸੰਬੋਧਨੀ ਕਾਰਕੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕਾਰਕੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਨੂੰ 'ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਈ ਜੁਗਤਾਂ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ :

1) ਸ਼ਬਦ ਵਿਚਰਨ ਤਰਤੀਬ ਰਾਹੀਂ

2) ਵਿਭਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਜਿਵੇਂ

ਕੰਨੀਂ (ਕੰਨਾਂ ਨਾਲ)

3) ਸੰਬੰਧਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ

ਜਿਵੇਂ ਕੰਨ ਨਾਲ, ਕੋਠੇ ਤੋਂ ਆਦਿ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਚ ਪ੍ਰਬੰਧ (Voice) ਉੱਤੇ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਨੋਟ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ- ਵਾਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਰਤਰੀ ਵਾਚ ਅਤੇ ਕਰਮਣੀ ਵਾਚ । ਜਦੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕਰਤੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰਤਰੀ ਵਾਚ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਕਰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਰਮਣੀ ਵਾਚ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਰਤਰੀ ਵਾਕ ਭਾਸ਼ਾਈ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਸਾਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਕਰਮਣੀ ਵਾਕ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਦੁਆਰਾ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆਈ ਕਾਰਜੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ। ਕਰਤਰੀ ਤੋਂ ਕਰਮਣੀ ਵਾਕ ਵਿਚ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਟੁਕੜਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ: