2) ਸੱਪ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

2. ਵਾਕ ਕਰਮਣੀ :

1) ਇਹ ਕੰਮ ਮੈਥੋਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ।

2) ਇਹ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਨੌਕਰ ਤੋਂ ਟੁੱਟਿਆ।

3. ਅਕਰਮਕ ਕਰਮਣੀ :

1) ਮੈਥੋਂ ਤੁਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।

2) ਬੁੱਢੀ ਔਰਤ ਕੋਲੋਂ ਉਠਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।

4. ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਕਰਮਣੀ :

1) ਅੰਬ ਟੁੱਟ ਗਏ।

2) ਉਹ ਮੈਚ ਹਾਰ ਗਏ।

ਕਿਰਿਆਤਮਕ ਕਰਮਣੀ ਵਿਚ ਕਰਮਣੀ ਵਾਚ ਦੇ ਭਾਵ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਨਿਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਲ-ਪ੍ਰਬੰਧ (Tense System) ਉੱਤੇ ਇਕ ਵਿਸਤਾਰ ਪੂਰਵਕ ਨੋਟ ਲਿਖੋ।

ਉੱਤਰ- ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਕਾਲ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ :

ਭੂਤ ਕਾਲ (Past Tense)

ਵਰਤਮਾਨ (Present Tense)

ਭਵਿੱਖ ਕਾਲ (Future Tense)

ਭੂਤ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਭਵਿੱਖ ਕਾਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਰਿਆਵੀ ਪਿਛੇਤਰੀ ਰੂਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

1. ਭੂਤਕਾਲ :

ਭੂਤਕਾਲ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇ ਤਿੰਨ ਆਧਾਰ ਹਨ :

(ੳ) ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ

(ਅ) ਕਿਰਿਆ ਪੂਰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ

(ੲ) ਕਿਰਿਆ ਰੂਪਾਂ ਰਾਹੀਂ

ੳ. ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ :

1) ਲੜਕਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।

2) ਉਹ ਆ ਗਏ ਸਨ

3) ਉਸ ਨੇ ਕੰਮ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।

4) ਉਹ ਦੌੜ ਗਏ ਸਨ।

ਅ. ਕਿਰਿਆ ਪੂਰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ :

1) ਕੱਲ ਛੁੱਟੀ ਸੀ।

2) ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਡਾਕਟਰ ਸੀ।

3) ਉਹ ਬਹੁਤ ਗਰੀਬ ਸਨ।

4) ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲਾਇਕ ਸਨ।