ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਵਿਧੇਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਦਰਮਿਆਨ ਮੇਲ ਸਥਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮੁੰਡਾ ਛੋਟਾ ਹੈ।
ਮੁੰਡੇ ਛੋਟੇ ਹਨ।
ਕੁੜੀ ਛੋਟੀ ਹੈ।
ਕੁੜੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਹਨ।
(ਖ) ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਪੂਰਕ- ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਪੂਰਕ ਦਾ ਆਪਸੀ ਵਿਆਕਰਨਕ ਮੇਲ ਵਚਨ ਵਿਆਕਰਨਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਪਰ ਖੰਡ (ਕ) ਵਿਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ 'ਹੈ' ਅਤੇ 'ਹਨ' ਕਿਰਿਆ ਪੂਰਕ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਉਂਜ ਇਸ ਭਾਂਤ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਵਾਕ ਵੀ ਲਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਘੋੜਾ ਕਾਲਾ ਹੈ।
ਘੋੜੇ ਕਾਲੇ ਹਨ।
(ਗ) ਨਾਂਵ ਅਤੇ ਸਬੰਧਕ 'ਦਾ'- ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸਬੰਧਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਵਲ 'ਦਾ' ਸਬੰਧਕ ਹੀ ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਆਕਰਨਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰੂਪਾਂਤਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਨਾਂਵ ਅਤੇ 'ਦਾ' ਸਬੰਧਕ ਦਰਮਿਆਨ ਵਿਆਕਰਨਕ ਮੇਲ ਵਚਨ, ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਕਾਰਕ ਵਿਆਕਰਨਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਥਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੁੜੀ ਦਾ ਮਾਮਾ
ਕੁੜੀ ਦੀ ਮਾਮੀ
ਕੁੜੀ ਦੇ ਮਾਮੇ
ਕੁੜੀ ਦੀਆਂ ਮਾਮੀਆਂ
ਕੁੜੀ ਦਿਆਂ ਮਾਮਿਆਂ
ਕੁੜੀ ਦਿਓ ਮਾਮਿਓ
ਕੁੜੀ ਦੀਏ ਮਾਮੀਏ
ਕੁੜੀ ਦੀਓ ਮਾਮੀਓ
(ਘ) ਮੁੱਖ ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ- ਮੁਖ ਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਸਹਾਇਕ ਕਿਰਿਆ ਦਰਮਿਆਨ ਵਿਆਕਰਨਕ ਮੇਲ ਵਚਨ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਸਥਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਧਿਕਾਰ
ਕੁਝ ਇਕਾਈਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਇਕਾਈ ਭਾਵਾਂਸ਼ੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਹੋਰਨਾਂ ਇਕਾਈਆਂ ਉੱਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਵਰਤਾਰੇ ਨੂੰ ਵਿਆਕਰਨਕ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਅਧਿਕਾਰ ਯੁਕਤ ਇਕਾਈਆਂ ਦੋ ਹਨ- ਸਬੰਧਕ ਅਤੇ ਕਿਰਿਆ ਰੂਪ।
ਸਬੰਧਕਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦ ਵੀ ਕੋਈ ਸਬੰਧਕ ਕਿਸੇ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਨਾਂਵ ਸ਼ਬਦ ਰੂਪ ਸਬੰਧਕੀ ਹੋਵੇਗਾ।
