ਨਾਗ                                 ਨਾਂਗ

ਮੱਘਰ                                ਮੰਘਰ

7. ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉੱਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿਚ ਹੇਠਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ 'ਲਿਖਤ' ਰੂਪ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਵਿਭਿੰਨ ਉਚਾਰਨ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਲਿਖਤੀ ਰੂਪ                ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਉਚਾਰਨ    ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਉਚਾਰਨ

ਸੂਤਰ                       ਸ ਊ ਤ ਅ ਰ                        ਸ ਊ ਤ ਰ

ਨੀਂਦਰ                      ਨ ਈਂ ਦ ਅ ਰ                        ਨ ਈਂ ਦ ਰ

ਪ੍ਰੀਤ                        ਪ ਅ ਰ ਈ ਤ                        ਪ ਰ ਈ ਤ

ਸ੍ਵੈ                           ਸ ਅ ਵ ਐ                           ਸ ਵ ਐ

ਵਿਆਕਰਨਕ ਪੱਧਰ ਦਾ ਅੰਤਰ

1. ਵਿਆਕਰਨਕ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅੰਤਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸੰਯੋਗਾਤਮਿਕਤਾ ਦਾ ਲੱਛਣ ਵਧੇਰੇ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਾਝੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਹ ਲੱਛਣ ਤਾਂ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਹੈ ਪਰ ਬਾਕੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਬੰਜ਼ੋਗਾਤਮਿਕਤਾ ਦਾ ਲੱਛਣ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚਲਾ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਪੂਰੇ ਵਾਕ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਇਕ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ 'ਮਰੇਗਨੀ' ਦਾ ਅਰਥ ਵਾਕ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਹੈ "ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਮਾਰਨਗੇ"।

2. ਸੰਯੋਗਾਤਮਿਕਤਾ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਾਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕਿਰਿਆ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਪੜਨਾਂਵੀ ਪਿਛੇਤਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦਕਿ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਲੱਛਣ ਦਾ ਲਗਭਗ ਅਭਾਵ ਹੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੜਨਾਵੀਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਕ ਮਿਸਾਲ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਮੂਲ ਕਿਰਿਆ ਸ਼ਬਦ 'ਕੀਤਾ' ਹੈ।

ਪੜਨਾਂਵ ਯੁਕਤ ਰੂਪ                  ਪੜਨਾਂਵ                    ਅਰਥ

ਕੀਤੁਮ                                -ਮ                ਮੈਂ ਕੀਤਾ

ਕੀਤੋਸੇ                                -ਸੇ                ਅਸਾਂ ਕੀਤਾ

ਕੀਤੋਈ                               -ਈ                ਤੂੰ ਕੀਤਾ

ਕੀਤੋਵੇ                                -ਵੇ                ਤੁਸਾਂ ਕੀਤਾ

ਕੀਤੋਸ                                -ਸ                ਉਸ ਨੇ ਕੀਤਾ

ਕੀਤੋਸੁ                                -ਸ                ਉਹਨਾਂ ਕੀਤਾ

3. ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਭਵਿੱਖਕਾਲੀ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਚੋਖਾ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਭਵਿੱਖਕਾਲੀ ਰੂਪ (ਗ) ਨਾਲ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪੁਰਖ, ਵਚਨ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਵਿਆਕਰਨਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਉਲਟ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਰੂਪ (ਸ) ਧੁਨੀ ਨਾਲ