ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਲਿੰਗ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।

ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਵਾਂ                   ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ

ਜਾਵਾਂਗਾ/ਜਾਵਾਂਗੀ                             ਜਾਵਸ

ਜਾਵਾਂਗੇ/ਜਾਵਾਂਗੀਆਂ                  ਜਾਵਸੂੰ

ਜਾਵੇਂਗਾ/ਜਾਵੇਂਗੀ                     ਜਾਵਸੇਂ

ਜਾਉਗੇ/ਜਾਉਗੀਆਂ                   ਜਾਵਸੋ

ਜਾਏਗਾ/ਜਾਏਗੀ                     ਜਾਵਸੀ

ਜਾਣਗੇ/ਜਾਣਗੀਆਂ                   ਜਾਵਸਣ

4. ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਬੰਧਕ ਨੇ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਾਕ ‘ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਰੋਟੀ ਖਾਧੀ' ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਰੂਪ ਹੋਵੇਗਾ 'ਮੁੰਡੇ ਰੋਟੀ ਖਾਧੀ'।

5. ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕਈ ਪੜਨਾਂਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਵੀ ਅੰਤਰ ਵਾਲੇ ਹਨ-

ਪੂਰਬੀ ਰੂਪ                           ਪੱਛਮੀ ਰੂਪ

ਉਹੋ                                  ਊਹਾ

ਕੋਈ                                  ਕਾਈ

ਸਭ                                   ਸੱਭਾ

ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਪੱਧਰ- ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੀ ਭਿੰਨਤਾ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਕੁਝ ਕੁ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਭਿੰਨ-ਭਿੰਨ ਸ਼ਬਦ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪੂਰਬੀ                      ਪੱਛਮੀ

ਕੁੜੀ                        ਛੋਹਿਰ

ਮੁੰਡਾ                        ਛੋਹੁਰ

ਵਹੁਟੀ                      ਕੁੜੀ

ਪੰਡ                         ਗੱਡਾ

ਲੱਤ                         ਜੰਘ

ਉਪਰੋਕਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਤਰ ਹਨ ਜੋ ਧੁਨੀ, ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸੁਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੱਧਰ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਓ।

ਉੱਤਰ- ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸੁਰਾਤਮਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸੁਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ।

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ- ਮਝਲੀ ਸੁਰ, ਉੱਚੀ ਸੁਰ ਅਤੇ