Back ArrowLogo
Info
Profile

ਪਿਛੇ ਚਾਕ ਚਲਾਕ ਰਲਾਕ ਰਲ ਕੇ, ਪਰਦਾ ਚਾ ਉਤਾਰਿਓ ਝਕ ਧੀਆ ।

ਵਿੱਚ ਤਿੰਜਣਾ ਢੋਲ ਢਮਕ ਇਕੈ ਨਾਲ ਚਾਕ ਦੇ ਘੋਲ ਘੁਲਕ ਧੀਆ ।੪।

ਦਸ ਕਦੋਂ ਭਾਈ ਤੇਰੇ ਵੀਰ ਭਾਈ ਬਾਪ ਬਾਹਰ ਜਾਨੋਂ ਦਿਤੋ ਡਕ ਧੀਆ।

ਅੰਤ ਮਾਰ ਪੈਜ਼ਾਰ ਦੀ ਖਾਨ ਜਿਹੜੇ ਰਾਹੀਂ ਖੇਡਦੇ ਬੁਝ ਬੁਝਕ ਧੀਆ ।੫।

ਇਸ 'ਭਾਈ' ਤੇਰੇ ਵੀਰ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਤੇ ਵੀਰ ਸਮਾਨਾਰਥੀ। (ਇਕੋ ਅਰਥ ਵਾਲੇ) ਜਾਨ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਭਾਈ ਦਾ ਅਰਥ ਇਥੇ 'ਚੰਗਾ ਲਗਿਆ' ਹੈ । ਫੇਰ ਹੀਰ ਆਪਣੀ ਮਾਉਂ ਨੂੰ ਆਖਦੀ ਏ :

ਜਿਸ ਵੇਲੜੇ ਤੁਸਾਂ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ, ਮੇਰਾ ਗਿਆ ਕਲੇਜੜਾ ਘਟ ਮਾਏਂ ।

ਸੁੰਜਾ ਜੀ ਮੇਰਾ ਮੇਰੇ ਵਸ ਨਾਹੀਂ, ਛਜ ਪਾਇਕੇ ਛੰਡ ਨ ਛਟ ਮਾਏਂ ।੬।

ਖੱਟੀ ਹੋਰ ਕਾਰਣ ਖੂਹਾ ਪਵੇ ਖਾਤਰ, ਮਤਾਂ ਪਵੇਂ ਖਾਤਰ ਖੂਹਾ ਖਟ ਮਾਏਂ।

ਮਨ ਜੀ ਰਾਂਝਨੇ ਬਾਹਜ ਲਗਦਾ ਨ, ਮਰਸਾਂ ਅੰਤ ਮੰਜੀ ਪੈਕੇ ਖਟ ਮਾਏਂ ।੭।

‘ਮੰਜੀ ਪੈਕੇ ਖਟ' ਦੇ ‘ਮੰਜੀ ਤੇ ਖਟ’ ਦੇ ਅਰਥ ਇਕੋ ਜਾਪ ਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਖਟ ਦਾ ਅਰਥ ਮੰਜੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਖਟ ਲੈਣਾ, ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਸਾਰੀ ਬੈਂਤ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਮੇਰਾ ਚਿਤ ਰਾਂਝੇ ਦੇ ਬਿਨਾ ਲਗਦਾ ਨਹੀਂ, ਸੋ ਮੈਂ ਮੰਜੇ ਪੈ ਕੇ (ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਕੇ) ਮਰ ਜਾਵਾਂਗੀ ਤੇ ਅੰਤ ਖਟ ਲਵਾਂਗੀ (ਆਪਣਾ ਅੰਤ ਕਰ ਲਵਾਂਗੀ) ਅੱਗੇ ਚਲ ਕੇ ਮਲਕੀ (ਹੀਰ ਦੀ ਮਾਂ) ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ :

ਕੱਚਾ ਸ਼ੀਰ ਪੀਤਾ ਇਨਸਾਨ ਏਂ ਪਰ, ਸ਼ੀਰ ਤੇਰੀ ਲਗੀ ਜਾਗ ਹੀਰੇ ।

ਗਫਲਤ ਸੌਨ ਗੰਵਾ ਨ ਉਮਰ ਸੋਨਾ, ਸੋਨਾ ਛਡ ਅਖੀਂ ਖੋਲ ਜਾਗ ਹੀਰੇ (੮)

ਏਥੇ ‘ਸੌਨ ਗੰਵਾ ਨ ਉਮਰ ਸੋਨਾ' ਵਿੱਚ 'ਸੌਨ' ਤੇ 'ਸੋਨਾ' ਇਕੋ ਅਰਥ ਵਾਲੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ, ਪਰ 'ਸੋਨਾ' ਸ਼ਬਦ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਨ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਸੋਨੇ ਜੋਹੀ ਉਮਰ ।

ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ : ਸੋਹਨੀ ਮਹੀਵਾਲ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਅਰੰਭ ਕਰਦਿਆਂ ਸ: ਫ਼ਜ਼ਲ ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਕੇ ਆਖਦੇ ਹਨ ।

28 / 41
Previous
Next