ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਕ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਤਰਾਂ ਪ੍ਰਸੰਗ-ਵੱਸ ਹਾਜ਼ਰ ਹਨ:

ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਆਧਾਰ

ਮੇਰੇ ਸੋਨ-ਸੁਨਹਿਰੇ ਪਿਆਰ

ਆਸ ਨਿਰਾਸ ਮੇਰੇ ਦਰਬਾਰੀ

ਮੈਂ ਕਰਦਾਂ ਦੋ ਪਿਆਰ

 

ਮੇਰੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਪਿਆਰਾਂ ਦੀ

ਪਾਤਰ ਹੈ ਇਕੋ ਹੀ ਹਸਤੀ

ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਿਛਵਾੜੇ

ਖਾਕੀ ਜਿਹਦਾ ਸਰੀਰ

ਜੋ ਮਨ ਦੀਆਂ ਅਚੇਤ ਤੈਹਾਂ ਦੇ

ਸਾਰੇ ਪੜਦੇ ਪਾੜ

ਇਕ ਸਾਕਾਰ ਜਿਹਾ ਸੁਪਨਾ ਹੋ

ਨਿਕਲੇ ਬਾਹਰ ਵਾਰ

ਬਦਲੀ ਹੋਈ ਸਿੰਞਾਪ ਨਾ ਸਕੇ

ਜਿਸਦੀ ਸੁਹਜ-ਨੁਹਾਰ

ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਰੂਪ ਬਣਾਕੇ

ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਮਨ ਭਾਵਾਂ ਤੋਂ

ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਚੁਰਾਕੇ

ਸੈਆਂ ਸੁਚੇਤ ਰੰਗੀਨ ਛੁਹਾਂ ਤੋਂ

ਵੰਨ-ਸੁਵੰਨੀਆਂ ਰੇਖਾਂ ਲੈ ਕੇ

ਇਹ ਹੋਵੇ ਸਾਕਾਰ ਪਰ ਧੁਰ ਅਸਲਾ

ਮੇਰੇ ਕਾਵਿ ਦਾ ਓੜਕ ਮੇਰਾ ਪਿਆਰ

(ਅਸਲੇ ਤੇ ਉਹਲੇ, ਪੰਨੇ 98-101)

ਨੇਕੀ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਵਿ ਦਾ ਮੂਲ ਸਿਰਜਨ-ਸ੍ਰੋਤ ਮਨੁੱਖੀ ਅਨੁਭਵ ਹੈ। ਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਣਾ ਕਵੀ ਦੇ ਅਵਚੇਤਨ ਦਾ ਸੁਹਜਮਈ, ਚਿੰਨ੍ਹਾਤਮਕ ਪ੍ਰਤੱਖਣ ਹੈ। ਸਿਰਜਨ-ਛਿਣਾਂ ਦੀ ਆਵੇਸ਼ਮਈ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਅਚੇਤ ਮਨ ਵਿਚ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖੀ ਜਜ਼ਬੇ ਸੁਹਜਮਈ ਬਿੰਬ-ਚਿਤਰਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਿਰਜਨ ਦੀ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਸਲੋਂ ਅਚੇਤ, ਸਹਿਜ ਜਾਂ ਆਪਮੁਹਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜਿਵੇਂ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਸਿਰਜਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤਕ ਸੁਚੇਤ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਦੀ ਰਚਨਾ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਮਨੋਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸੁਹਜ-ਚਿਤਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਜਨਬੀਕਰਣ