ਦੇ ਕਾਵਿ-ਚਿੰਤਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਸੂਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਸਨਾਤਨੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਅਤੇ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਕਾਵਿ- ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੁਰਮਤਿ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਸੁਚੇਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਦੀ ਦੈਵੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਵੱਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ 'ਕਵਿਤਾ' ਅਤੇ 'ਸੁਹਜ ' ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ 'ਕਾਵਿ ਰੰਗ-ਸੁੰਦਰਤਾ' ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾਈ ਉੱਚੇ ਨਛੱਤ੍ਰੀ ਵਸਦੀ

ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤ ਲਹਿਰੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਲਸਦੀ,

ਇਕ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਏ ਉਥੋਂ ਹੇਠਾਂ ਪਲਮਦੀ ਆਈ,

ਰਸ ਰੰਗ ਨਾਲ ਕੰਬਦੀ ਸੰਗੀਤ ਥਰਥਰਾਈ-

ਜਿਉਂ ਤ੍ਰੇਲ ਤਾਰ ਪ੍ਰੋਤੀ ਜਿਉਂ ਆਬ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ....

ਕੋਮਲ ਗਲੇ ਦੀ ਸੁਰ ਜਿਉਂ ਝਣਕਾਰ ਸਾਜ਼ ਦੀ ਜਿਉਂ

ਝਰਨਾਟ ਰੂਪ ਵਾਲੀ ਤਾਰੇ ਡਲਕ ਜਿਉਂ ਛਾਈ।

ਜਿਉਂ ਮੀਂਡ ਥਰਕੇ ਖਿਚਿਆਂ, ਖਿਚ ਖਾ ਮੈਂ ਰੂਹ ਜੋ ਕੰਬੀ-

ਹੁਸਨਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਲਹਿਰੇ ਰਸਤੂੰਮ ਇਕ ਝੁਮਾਈ.....

ਇਕ ਸਰੂਰ ਸਿਰ ਨੂੰ ਆਯਾ ਇਕ ਤਾਰ ਸਿਰ ਤੁਮਾਈ

ਪੁੱਛਿਆ ਅਸਾਂ,''ਹੇ ਸੋਹਣੀ! ਤੂੰ ਆਪ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈਂ

"ਹੀਰੇ ਜਵਾਹਰ ਵਾਂਙੂ ਟਿਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂ ਤੂੰ ਨਾਹੀਂ?".. ...

ਬੋਲੀ ਓ ਥਰਥਰਾਈ ਲਰਜ਼ੇ ਵਜੂਦ ਵਾਲੀ :-

"ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਕੂੰਦ ਦਸ ਤੂੰ ਟਿਕਦੀ ਕਿਵੇਂ ਟਿਕਾਈ?''

''ਲਸ ਦੇ ਕੇ ਕਿਰਨ ਸੂਰਜ ਲਰਜ਼ੇ ਦੇ ਦੇਸ ਜਾਵੇ:

"ਸੁਰ ਰਾਗ ਦੀ ਥੱਰਾਂਦੀ ਕਿਸ ਨੇ ਹੈ ਬੰਨ੍ਹ ਬਹਾਈ?''

"ਉਲਕਾ ਆਕਾਸ਼ ਲਿਸ਼ਕੇ ਚਮਕਾਰ ਮਾਰ ਖਿਸਕੇ''

"ਜੁੱਸਾ ਧਨੁਖ ਅਕਾਸ਼ੀ ਕਿਸ ਨੇ ਟਿਕਾ ਲਿਆ ਈ।'.....

''ਚਮਕਾਰ ਰੰਗ ਦੇਣਾ ਰਸ ਝੂਮ ਵਿਚ ਝੁਮਾਣਾ''

"ਇਕ ਜਿੰਦ-ਛੋਹ ਲਾਣੀ :- ਅਟਕਣ ਨਹੀਂ ਕਿਥਾਈਂ।

"ਲਰਜ਼ਾ ਵਤਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਲਰਜ਼ਾ ਵਜੂਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ''

"ਰੇਖਾ ਅਨੰਤ ਅਟਿਕਵੀਂ ਲਰਜ਼ੇ ਦੇ ਮੱਥੇ ਪਾਈ।'

ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਸਲਾ ਮਨੁੱਖੀ ਨਹੀਂ. ਦੈਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸੇ ਉਚੇਰੇ ਰਹੱਸ-ਮੰਡਲ ਦੀ ਵਸਤੂ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ਯਤਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਆਵੇਸ਼ਮਈ ਛਿਣਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਣਾ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸੋਮਾ ਆਵੇਸ਼ਮਈ ਮਨੋਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖੀ ਮਨ ਦੁਆਰਾ ਦੈਵੀ ਸੁਹਜ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਵਿ-ਸੁਹਜ ਸਧਾਰਨ ਸੰਸਾਰਕ ਸੁਹਜ ਤੋਂ ਉਚੇਰੀ ਵਸਤੂ