ਚੰਦ ਵਸੇ ਅਸਮਾਨੀ ਲੋਕੋ, ਅੰਬਰ ਦੌਰ ਲਗਾਵੇ

ਮਿੱਟੀ ਗਮਲਯਾਂ ਅੰਦਰ ਨਾਹੀਂ, ਚੰਦ ਕਦ ਲੁਕ ਆਵੇ

'ਸੀਤੋ ਸੀਤਾ ਮਹਿਮਾ ਮਾਹਿ' ਹੈ ਅਰਸ਼ੀ ਰੂਪ ਵਸੇਂਦਾ।

ਸੁਹਜ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵੱਸੇ ਓਸ ਥਾਂ, ਘਾੜਤ ਰੂਪ ਘੜੀਂਦਾ।

ਸੁਹਣੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਗੁਲਦਾਊਦੀਆਂ, ਓਥੋਂ ਹੋਕੇ ਆਈਆਂ

ਰੂਪ-ਰੰਗ ਇਹ ਫ਼ਬਨ ਅਜੈਬੀ, ਰੂਪ-ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਲਯਾਈਆਂ

ਭੋਲੇ ਮਾਲੀ! ਗਮਲਯਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੂਰਾਂ ਏ ਨਹੀਂ ਆਈਆਂ।.

ਇਹ ਰਸ ਸਾਡੀ ਮੇਹਨਤ ਨਾਹੀਂ, ਧਰਤੀ ਇਹ ਰਸ ਨਾਹੀਂ

ਇਹ ਰਸ ਗੈਬ ਖਜ਼ਾਨਾ ਮਾਲੀ! ਇਹ ਰਸ ਅਰਸ਼ੀ ਭਾਈ।....

ਇਹ ਰਸ 'ਰੂਪ-ਦੇਸ਼' ਦੀ ਆਭਾ. ਇਹ ਰਸ ਧੁਰ ਤੋਂ ਆਈ।.....

ਚਾਨਣ ਜਿਵੇਂ ਅਕਾਸ਼ੋਂ ਆਵੇ, ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਪੈ ਦਮਕੇ,

ਤਿਵੇਂ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਰਸ਼ੋਂ ਆਵੇਂ, ਸੁਹਣਿਆਂ ਤੇ ਪੈ ਚਮਕੇ।

ਦਿੱਖ ਦੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ 'ਕਵੀ' ਅਤੇ ਕਵੀ-ਕਰਮ' ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਵੀ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਸੂਫ਼ੀ ਕਲਾਮ ਅਤੇ ਕਿੱਸਾ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਕਾਵਿ ਸ਼ਾਸਤਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੈ। 'ਫੁਹਾਰਾ' 'ਵਾਂਸ ਦੀ ਟੋਰੀ', 'ਰਸ ਰਸੀਆ ਰਸਾਲ', ਤੂੰਹੋਂ ਬੂਟੀ ਏ ਲਾਈ ਸੀ' ਅਤੇ 'ਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਉਘਾੜ' ਆਦਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਦੈਵੀ ਮੇਹਰ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਕਵੀ ਨੂੰ ਨਿਰਜਿੰਦ ਹਸਤੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤਕ ਕਵੀ ਉਪਰ ਦੈਵੀ-ਮੇਹਰ ਨਾਜ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਹ ਕਾਵਿ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਸਮੱਰਥ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ 'ਆਪੇ ਰਸੀਆ ਆਪਿ ਰਸੁ ਆਪੇ ਰਾਵਣਹਾਰੁ ਕਹਿ ਕੇ ਮੂਲ-ਸਿਰਜਕ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਮੂਲ-ਸਿਰਜਕ ਨਹੀਂ, ਉਸਦੀ ਹਸਤੀ ਦੁਜੈਲੀ ਹੈ, ਉਹ ਮੂਲ-ਸਿਰਜਕ (ਪ੍ਰਭੂ) ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਚਿੰਤਨ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਵਜੂਦ ਤੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ 'ਪੈਗੰਬਰ' ਜਾਂ 'ਕਾਸਦ' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਹੀ ਸੰਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਪੈਗੰਬਰ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਬੁਲਾਇਆ ਹੀ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਸਨਾਤਨੀ ਕਾਵਿ- ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਕਵੀ ਲਈ ਪੈਗੰਬਰ ਅਤੇ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਕਵੀ ਲਈ ਪ੍ਰਿਜ਼ਮ ਜਾਂ Projector ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਪ੍ਰਚਲਤ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਵੀ ਦੀ ਦੁਜੈਲੀ ਜਾਂ ਰੱਬ-ਆਸ਼ਰਿਤ ਹੋਂਦ ਵੱਲ ਹੀ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਨਾਤਨੀ ਤੇ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਕਾਵਿ-ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿਚ ਕਵੀ-ਕਰਮ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚੋਲਗੀ (Mediation) ਵੱਜੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਵਿਚ ਅੰਸ਼ ਮਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਕਵੀ (ਮਨੁੱਖ) ਦੀ ਚੇਤਨਾ, ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਉਸਦੀ ਕਲਪਨਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਚਿੰਤਨ ਦਾ ਸੁਚੇਤ ਮਸਲਾ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ। ਪਰ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨਕ