Back ArrowLogo
Info
Profile

ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਮਨਫ਼ੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਸਿਰਜਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਬਾਹਰੇ ਸੋਮਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਲਾ- ਸਿਰਜਣਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਅਮਲ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਨਾ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਸਮਝੌਤਾਵਾਦੀ ਮੱਧਵਰਗ ਦਾ ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪੈਂਤੜਾ ਅਤੇ ਜਮਾਤੀ ਲੋੜ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਅਜੇਹੇ ਬੇਵੱਸ, ਸੰਕੋਚੇ ਤੇ ਕਰੁਣਾ-ਜਾਚਕ ਕਾਵਿ-ਪਾਤਰ ਸਿਰਜਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਨਵੀ-ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਅਕਾਂਖਿਆਵਾਂ ਸੁੰਗੜੇ ਤੇ ਸਰਾਪੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਉਸਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਅਮੋੜ, ਵਿਦਰੋਹੀ, ਡੁੱਲ੍ਹ ਡੁੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦੇ ਵੇਗਮੱਤੇ ਕਾਵਿ-ਪਾਤਰ ਸਿਰਜਦਾ ਹੈ; ਉੱਥੇ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਪਾਤਰਾਂ ਦਾ ਭਾਵਨਾ-ਸੰਸਾਰ ਤੀਬਰ ਕਾਮਨਾਵੰਤ, ਪਰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਸ-ਭੋਗ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ, ਠਰੇ ਤੇ ਸੰਕੋਚੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਸੰਸਾਰ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੇ ਤੀਬਰ ਸਰੀਰਕ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੀਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਸੀ ਤਾਕਤ ਤੇ ਜਾਹੋ-ਜਲਾਲ ਗੁਆ ਚੁੱਕੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਕੋਲ 'ਦੜ ਵੱਟ ਕੇ' ਜਿਉਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅਜੇਹੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ 'ਭਾਣਾ ਮੰਨਣ' ਦਾ ਅਧਿਆਤਮਕ ਮਾਰਗ ਹੀ ਇਕ ਸਹਾਰਾ ਬਚਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਦਰਭ ਵਿਚ 'ਦੜ ਵੱਟ-ਕੇ' ਜਿਉਣ ਨੂੰ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਮੱਧਵਰਗ ਦਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਬੁਲਾਰਾ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਰੱਬ ਦਾ ਭਾਣਾ ਹੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਵਿ-ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸੋਮਿਆਂ ਬਾਰੇ ਉਹ ਦਬਵੀਂ ਸੁਰ ਵਿਚ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

71 / 153
Previous
Next