ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸੰਕੀਰਣ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇਕ ਸੋਚ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਧਰਮ-ਨਿਰਪੇਖ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਦਿੱਤਾ: ''ਪੰਜਾਬ ਨ ਹਿੰਦੂ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ/ਪੰਜਾਬ ਜੀਂਦਾ ਗੁਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ''। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਸੰਸਥਾਗਤ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇ-ਉਨਮੁਖ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਨੂੰ ਅਜੇਹਾ ਗਲਘੋਟੂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਹਸਤੀ ਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਨਕਾਰ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਵਰਗਾ (ਇਕ ਹੋਣ ਦਾ) ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੰਸਥਾਗਤ ਧਰਮ ਦੇ ਰੀਤੀਬੱਧ ਨਿਭਾਉ ਤੋਂ ਵੀ ਹੋੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਹੋਂਦ ਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਮਾਰਕੇ, ਇਕ ਹੋਣ ਦੇ ਚਾਅ ਤੋਂ ਵੀ ਵਰਜਦਾ ਹੈ ;

ਇਕ ਹੋਣ ਦਾ ਨਾ ਲਾਈਂ ਚਾਅ ਤੂੰ

ਇਕ ਹੋਣ ਥੀਂ ਦੁਨੀਆਂ ਆਪ ਹੁਣ ਤੰਗ ਹੈ।

ਇਹ ਤਾਰੇ ਅਨੇਕ ਸਾਰੇ

ਬਾਗ ਬਾਗ, ਫੁੱਲ ਫ਼ਲ ਵੰਨ ਵੰਨ ਦੇ,

ਇਕ ਹੋਣ ਵਿਚ ਦਸ ਤੂੰ ਕੀ ਸੁਆਦ ਹੈ ?

ਬਹੁੰ ਬਹੁੰ, ਹੋ ਹੋ

ਕਿਹਾ ਸੁਹੱਣਪ ਰੱਬੀ ਪਿਆ ਨਿਖਰਦਾ,

ਮੋਤੀਆਂ ਦੇ ਕਿਣਕੇ

ਸਮੁੰਦਰਾਂ ਥੀਂ ਵੱਧ ਦਿੱਸਣ

ਚਮਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੋਰ ਹੈ

ਡਲੀਆਂ ਹੀਰਿਆਂ ਦੀਆਂ

ਆਬ ਆਪੋ ਆਪਣੀ।

(ਖੁੱਲੇ ਮੈਦਾਨ)

ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਉਸ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦੀ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ-ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਿਕ ਮਾਨਵੀ ਸਰੋਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਉਦਾਸੀਨ ਰਹਿ ਕੇ ਕੇਵਲ 'ਆਪਣੇ ਆਪ ਲਈ ਜਿਉਣ ਅਤੇ ਹਰ- ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੈਤਿਕ/ਸਮਾਜਕ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਕੇ 'ਟਕਿਆਂ ਦੀ ਅਮੀਰੀ' ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਜੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿਚ ਸੰਪ੍ਰਦਾਈ-ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਅਤੇ ਨਿੱਜ- ਕੇਂਦਰਤ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਰੁਮਾਂਟਿਕ ਜਾਂ ਵਿਦਰੋਹੀ ਤਬੀਅਤ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇਸਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿਚ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਦਾ ਅਜੇਹਾ ਦਰਸ਼ਨ ਸੀ, ਜੋ ਆਤਮ-ਨਿਖੇਧ (self-denial) ਦੀ ਥਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਅਸਤਿਤਵ ਦੀ ਆਤਮ-ਪਛਾਣ (self-assertion) ਉਪਰ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੋਣੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਫ਼ਰਜ਼ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਸੀ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਨਕਾਰਣ ਵਾਲੇ