ਕਲਾ-ਸਿਰਜਣਾ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੌਲਿਕਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਰਤ, ਨਵ-ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਆਤਮ-ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਉਦਾਤ-ਪਦ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਵਸੀਲਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਮਨੁੱਖੀ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਕਲਾ-ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਧਰਮ- ਸਾਧਨਾ ਅਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਨਾਲੋਂ ਉਚੇਰਾ ਦਰਜਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਕਲਾ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਰੀਤੀਵਾਦੀ ਧਰਮ-ਸਾਧਨਾ ਅਤੇ ਸਨਾਤਨੀ ਗਿਆਨ-ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਸੁੰਨ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਖੀਣ ਕਰ ਛੱਡਿਆ ਸੀ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਿਰਤ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਧਰਮ, ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਮਾਰੂ ਅਸਰਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿਚ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਬਦਲਵੇਂ-ਦਰਸ਼ਨ (altemative vision) ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਮਾਣ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀਆਂ ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਧਿਆਨ ਯੋਗ ਹਨ:

ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨੇਰੀ ਕੋਠੜੀ ਪੈਂਦੇ,

ਉਥੇ ਭੂਤ ਵਸਦੇ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ੁਲਾਮੀਆਂ ਕਰਦੇ

ਪਾਣੀ ਢੋਂਦੇ, ਲੱਕੜਾਂ ਕੱਟਦੇ...

ਮੁੜ-ਮੁੜ 'ਰੱਬ' 'ਰੱਬ' ਕਰਦੇ,

ਮਤੇ ਕੁਝ ਬਣੇ ਪਰ ਅਸਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ

ਸਵਾਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਰਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ

ਇੰਨਾ ਵੀ ਜਿੰਨਾ ਦੋ ਪੈਸੇ ਦੀ

ਅਫ਼ੀਮ ਵਿਚ, ਇਕ ਪਿਆਲੇ ਸ਼ਰਾਬ ਵਿਚ

'ਰੱਬ' 'ਰੱਬ' ਕਰਦੇ ਬੇ-ਰਸਾ, ਬਹੁੜੀ ਕਿਧਰੋਂ ਕੋਈ ਨਾਂਹ

ਆਖਰ ਖੱਪ ਖੱਪ ਰੱਬ ਥੀਂ ਮੁਨਕਰਦੇ

ਇਹੋ ਨਾਂਹ ਖੇਡ, ਧਰਮ ਥੀਂ ਅਧਰਮ ਹੋਣ ਦੀ।

ਬਿਨਾ ਰਸ ਦੇ ਜੋਗ ਥੀਂ ਭੋਗ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ

ਮੁੜ ਮੁੜ ਪਿਆਲੇ ਪੀ ਪੀ. ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਗਲੇ ਲਗਦੇ

ਮੋਏ ਹੋਏ ਮੋਈਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ, ਕੀੜੇ ਕਤੂਰੇ ਵਧਦੇ, ਹੋਰ ਹੁੰਦੇ ਵਧ

ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਨ ਨੂੰ ਭੂਤਾਂ ਦੀ

ਕਿਰਤ ਥੀਂ ਛੁੱਟੜ ਲੋਕੀਂ, ਮਾਰੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਠੱਗ ਦੇ।

(ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਘੁੰਡ)

 

ਗੀਤਾ ਪੜ੍ਹਨ, ਕੁਰਾਨ ਪੜ੍ਹਨ

ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਪੜ੍ਹਨ, ਪੁਰਾਨ ਸਾਰੇ