ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਰੱਬ ਥੀਂ ਭੁੱਲਿਆਂ

ਇਕ ਕਾਈ ਭੂਤ-'ਮੈਂ' ਨੂੰ ਪਾਲਦੇ

ਕੀੜੇ ਵਧਦੇ, ਕਤੂਰੇ।

(ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਘੁੰਡ)

ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਮਾਰੇ, ਆਰਟ ਮਾਰੇ

ਅੰਦਰ ਜਗੀ ਜੋਤ ਬਿਨਾ ਸਭ ਹਨੇਰਾ ਹਨੇਰਾ।

(ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਘੁੰਡ)

ਬੱਸ, ਏਨਾ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਭੇਤ ਹੈ

ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਤੇ ਆਰਟ, ਮਨ ਦੀ ਹਨੇਰੀ ਮੈਂ ਤੇ ਕਿਰਤੀ ਮੈਂ ਵਿਚ

ਆਰਟ-ਕਿਰਤ ਦੀ ਟੋਹ ਜਾਣਦੀ

ਪਾਰਸ ਕਰਤਾਰ ਹੱਥ ਦੀ ਛੋਹ ਸਞਾਣਦਾ

ਇਹ ਸਰਵੱਗਤ ਆਰਟ (ਉਨਰ) ਦੀ

ਬੁੱਤ ਵਿਚ ਚਿਤਰ ਵਿਚ

ਰੰਗ ਕਿਸੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ, ਸੁੱਤੀ ਜੀਂਦੀ, ਜਾਗਦੀ,

ਹਿਲਦੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀ ਬੱਸ ਯਾਦ ਤਾਰ ਹੈ!

(ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਘੁੰਡ)

ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤੇ ਵੱਖਰਾ ਕੋਈ ਵੀ ਰੱਬ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨ ਨਹੀਂ। ਉਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਰੱਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਵਿ-ਪਾਤਰ ਸਧਾਰਨ ਕੰਮੀਂ-ਰੁੱਝੇ ਲੋਕ ਹਨ। 'ਘਰ ਕੀ ਗਹਿਲ ਚੰਗੀ', 'ਕੁਮਿਹਾਰ ਤੇ ਕੁਮਿਹਾਰਨ', 'ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਜੂਰ', 'ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਵਾਲੇ', 'ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਅਹੀਰਨ ਇਕ ਗੋਹੇ ਥੱਪਦੀ', ਅਤੇ 'ਰੌਣਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ' ਆਦਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਸਧਾਰਨ ਕਿਰਤੀਆਂ ਦੇ ਨਿੱਤ ਦੇ ਕਾਰ-ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾ ਨੂੰ ਦੈਵੀ ਜਲੋ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। 'ਘਰ ਦੀ ਗਹਿਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਣਪਛਾਤੀ ਦੇਵੀ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਉਸਦੇ ਜਾਗਣ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਜਾਗਦੀ ਹੈ, ਉਹਦਾ ਪਾਣੀ ਭਰਨਾ, ਆਟਾ ਛਾਣਨਾ, ਅੱਗ ਬਾਲਣੀ, ਧਾਰ ਚੋਣੀ, ਰੋਟੀ ਪਕਾਉਣੀ ਸਭ ਪਵਿਤਰ ਦੈਵੀ ਕਰਮ ਹਨ। ਉਸਦੇ ਹੱਥੋਂ ਪਾਣੀ ਪੀਣਾ, ਰੋਟੀ ਖਾਣਾ ਸਭ ਯੋਗਾਂ-ਭੋਗਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਰੱਬੀ ਰਹਿਮਤ ਜਿਹਾ ਕਰਮ ਹੈ। 'ਹਲ ਵਾਹੁਣ ਵਾਲੇ' ਸਾਰੇ ਜੱਗ ਦੇ ਭੰਡਾਰੀ ਹਨ, ਰਾਜੇ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦਰ ਦੇ ਮੰਗਤੇ ਹਨ। ਖੂਹ ਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੋਂ ਫ਼ਕੀਰ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਦਾ ਦਾਨ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਕੁਮਿਹਾਰ ਤੇ ਕੁਮਿਹਾਰਨ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਮੇਹਨਤ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਰੀਝਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਰੂਪ-ਘਾੜਤਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਸਮਾਧੀ ਜਿਹਾ ਵਜਦ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੋਹੇ ਪੱਥਦੀ ਅਹੀਰਨ ਦਾ ਹੁਸਨ ਕਿਸੇ 'ਅਗੰਮ ਦੇ ਦੇਸ਼'