ਮੇਰੀ ਮਾੜੀ ਨਿਕੀ ਜਿਹੀ ਨਦਰ ਹੈ

ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਦੀਆਂ ਪਿਛੋਂ ਕਦੀ ਕਦੀ

ਤਰਸਦਿਆਂ, ਕੁੱਸਦਿਆਂ, ਤਨ ਫਟਿਆਂ, ਫਰਫਰਾਂਦਿਆਂ, ਫਟਕਦਿਆਂ

ਪਲਕ, ਝਲਕ, ਜਿਹੀ ਉਹ ਰੱਬੀ ਝਾਤ ਪਾਈ ਹੈ

ਕਦੀ ਕਿਸੇ ਅੱਖ ਦੀ ਹੱਸੀ ਜਿਹੀ ਵਿਚ,

ਕਦੇ ਚਮਕਦੇ ਖੁਲ੍ਹੇ ਮੱਥੇ ਪਿਆਰ ਦੇ,

ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਸੁਹਣੀ ਦੀ ਬਾਹਾਂ ਦੀ ਉਲਾਰ ਵਿਚ

ਕਦੀ ਸਾਧ ਦੇ ਤਿਆਗ ਵਿਚ...

ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਦੀ ਕਦੀ ਰੱਥ ਤੱਕਦਾ।

(ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ)

ਸਧਾਰਨ ਬੰਦੇ ਦੇ ਨਿੱਤ ਦੇ ਕਾਰ-ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਦੈਵੀ-ਕਰਮ ਵਜੋਂ ਮਹਿਮਾ-ਮੰਡਤ ਕਰਕੇ ਇਕ ਤਾਂ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਕਿਰਤੀ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰੁਤਬੇ ਨੂੰ ਉਦਾਤਤਾ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਦਮਨ ਦੇ ਭੰਨੇ ਸਾਹ-ਸੱਤਹੀਣ ਸਮਕਾਲੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਉਹ ਮਨੁੱਖ, ਉਸਦੇ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦੇ ਗਲਬੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਡਾ. ਅਤਰ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ 'ਉਹ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਵੀ ਇਕ ਮਾਨਵੀ ਪਾਸਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ' ਅਤੇ 'ਧਰਮ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਇਕ ਪਾਰਗਾਮੀ ਸਰੋਕਾਰ' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਗ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਉਂ ਧਰਮ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਂਦ ਉਪਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਧਰਮ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਹੋਂਦ ਦਾ ਇਕ ਪੱਖ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸੱਚ ਆਤਮ-ਸੰਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਧਰਮ-ਆਸ਼ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਸੰਗਠਿਤ ਧਰਮ ਦੇ ਸਰਬ-ਚਾਲਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ 'ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਨਾੜੂ ਧਰਮ-ਚੇਤਨਾ ਨਾਲੋਂ ਕੱਟ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਲਈ ਕਵਿਤਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰੱਤਖ ਜਾਂ ਪਰੋਖ ਧਾਰਮਿਕ ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਦੇ ਬੰਧਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਸਿਰਜਣਾ-ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ-ਸ੍ਰੋਤ ਧਰਮ ਜਾਂ ਸੰਪ੍ਰਦਾਇਕ ਉਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸੌਂਦਰਯ-ਸਿਰਜਨ ਦੀ ਚੇਤਨ ਸੁਹਜਵਾਦੀ ਉਮੰਗ ਦਾ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ' (ਸਾਹਿਤ मेटेरता, र्यंते 113,116-17)

ਧਰਮ-ਕੇਂਦਰਤ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਥਾਂ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਾਰਨ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਰੱਬ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਮੁਥਾਜੀ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਕਰਕੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖ, ਉਸਦੇ ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋਂਦਾਂ ਵਜੋਂ ਰੂਪਮਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਬਾਰੇ ਇਸ ਨਵੀਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਵਿ-ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਇਕ ਅਸਲੋਂ ਨਵੇਂ ਚਿੰਤਨ ਨੂੰ