ਪਰਾਏ ਪਰਦਿਆਂ ਅੰਦਰ...

ਕਿਨਾਰੇ ਤੇ ਪਈ ਪੋਸ਼ਾਕ ਜੇ ਪਹਿਨਾਂ

ਕਿਨਾਰੇ ਤੋਂ ਪਰੇ ਮੈਂ ਜਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ

ਕਿਨਾਰਾ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਨਦਾ ਹੈ।

(ਨਾ ਧੁਪੇ ਨਾ ਛਾਵੇਂ, ਪੰਨਾ 52)

ਜਿਹੜਾ ਬਿਰਛ ਪੁੱਟ ਕੇ ਛਤਰੀ ਵਾਂਗ ਚੁੱਕਿਆ

ਚਾਰ ਕਦਮ ਚਲ ਕੇ ਹੀ ਸੁੱਕ ਸੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਪੱਤਾ ਪੱਤਾ ਝੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ

ਮੋਏ ਬਿਰਛ ਦੀ ਛਾਂ ਬਹੁਤਾ ਚਿਰ ਜੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ

ਓੜਕ ਆਪਣੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚੋਂ ਬਿਰਛ ਉਗਾਇਆ।

(ਸੜਕ ਦੇ ਸਫੇ ਤੇ, ਪੰਨੇ 45-46)

ਪ੍ਰਭ ਜੀ ਬਾਰ ਬਾਰ ਅਵਤਰੇ

ਹਰਨਾਖ਼ਸ਼ ਨਹੀਂ ਮਰੇ

ਹਰ ਦਿਹੁੰ ਆਪਣਾ ਮੰਦਰ ਸਾਜੇ,

ਆਪਣਾ ਦਿਉਤਾ ਘੜੇ

ਅਗਲੇ ਦਿਹੁੰ ਪ੍ਰਹਿਲਾਦ ਪਧਾਰੇ

ਤੋੜ-ਤਾੜ ਸਭ ਧਰੇ

ਨਵੇਂ ਬ੍ਰਹਮ ਨੂੰ, ਨਵੀਂ ਕਲਪਣਾ

ਨਵੀਂ ਬੰਦਨਾ ਕਰੇ, ਹਰਨਾਖਸ਼ ਨਹੀਂ ਮਰੇ

(ਨਾ ਧੁੱਪੇ ਨਾ ਛਾਵੇਂ, ਪੰਨਾ 38)

ਪਰੰਪਰਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਜੀਵਨ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਸੱਚ ਮੰਨ ਕੇ ਨਵ-ਸਿਰਜਣ ਤੇ ਨਵ-ਚਿੰਤਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਨਾਤਨੀ ਰਚਨਾ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਹਰਿਭਜਨ ਸਿੰਘ 'ਹਰਣਾਖ਼ਸ਼ੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ' ਕਹਿ ਕੇ ਉਸਦਾ ਖੰਡਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿਛਲੱਗ ਰਚਨਾ-ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਸੁਚੇਤ ਵਿਰੋਧ ਅਤੇ ਤਿਆਗ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਰਹੱਸ ਨਿਹਿਤ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ 'ਮੈ ਜੋ ਬੀਤ ਗਿਆ' ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿਚ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, "ਸਿਰਜਨਾਤਮਕ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਵਿਚ ਬਦਲਣ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਖਿੱਚੀ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾ ਪੂੰਝਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ; ਤੇ ਲਛਮਣ-ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਪੂੰਝਣਾ ਗੁਨਾਹ ਹੈ। ਵਰਜਿਤ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹਾਂ ਜਾਏ ਬਿਨਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਸਿਰਜਣ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ। ਹਰ ਨਵਾਂ ਸਿਰਜਣ ਨਵਾਂ ਗੁਨਾਹ ਹੈ... ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਦਲਦਲ ਵਿਚੋਂ ਪੁੱਟ ਕੇ ਸ਼ੁਧ ਵਿਰਸਾ ਰੂਪ ਮਨੋਸਥਿਤੀ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਤੁਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਆਰੰਭਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ