وِآکھِآ دا جتن هَے۔ چنّ, سُورج تارے مُّڈھ توں هی منُّکھ دی جگِآسا دا کےںدر بنے رهے هن۔ آد منُّکھ نے لّکھاں سال ڈر, تھُڑ, اگِآن اتے بے-وساهی دا جیون جیوِآ سی۔ ِاه سارے بھاو اُس نُوں آپنے پسُو پُوروجاں کولوں وِرسو وِّچ وی مِلے سن اتے اُس دے نِّجی انُبھو نے وی ِانھاں نُوں ودھايا, وِکسايا اتے درِڑھ کروايا سی۔ اُه جدوں وی جگِآسا دے آکاس وِّچ اُّڈن دی کوسِس کردا سی, ِانھاں بھاواں دا بھار اُس دی بُّدھی اتے کلپنا دے پراں نُوں بھرپُور اُڈاری نهیں سی بھرن دِںدا۔ آپنے آلے-دُآلے پّسرے هواے جیون اتے جیون اُّتے پھَےلے هواے انںت آکاس سںبںدھی اُس دے من وِّچ اُّٹھن والے سارے پرسناں دے اُّتر بَودھِک نهیں سن هُںدے سگوں اُس اگِآن جا ادھُورے گِآن دی اُپج هُںدے سن جِس اُّتے اُه بھروسا نهیں سی کر کردا; جِهڑا ڈر, تھُڑ اتے بے-وساهی دے بھار هےٹھ پل پل ٹُّٹدا, بندا اتے بدلدا سی۔ ِاس ٹُّٹ-بھّج دے نتیجے وجوں اُپجے هواے کُجھ ِاّک انُماناں نُوں اُس نے آپنے پرسناں دے اُّتر منّ لِآ۔ سِکاری منُّکھ دے کِسان بن جان نال سّبھِاتا دا آرںبھ هويا۔ سّبھِاتا دے سارے سپھر وِّچ ڈر, تھُڑ اتے بے-وساهی نے منُّکھ دا ساتھ نهیں چھّڈِآ۔ ِاس دے اُلٹ, سّبھِاتا نے پهِلِآں نالوں ودھےرے بھِآنک تے پَےدا کرن دے اُچےچے اُپرالے کیتے هن۔ بھَے نُوں منُّکھ آپنی هر سمّسِآ دا سمادھان سمجھدا آيا۔ هَے۔ سّبھِا منُّکھ دے سارے بُنِآدی پربںدھ ڈَے-کےںدرِت هن; کےول سِآسی اتے سماجی هی نهیں سگوں ادھِآتمک اتے دھارمک وی۔ منُّکھ دے دھرم تے بِناں بھگتی نُوں سںبھو نهیں منّدے۔ ِااُں لّگدا هَے کِ منُّکھ دا اُپجايا هويا سارا درسن جاں پھلسوا وی نِرول بَودھِک کِرت نهیں۔ کُجھ ِاّک پُراتن ےُونانی دارسنِکاں نُوں چھّڈ کے باکی سارِآں دی سوچ تَے-کےںدرِت هَے۔ بھَے اتے کرودھ ِاّک سِّکے دے دو پاسے هن۔ ِانھاں توں گھرِنا جنم لَےںدی آای هَے۔ وَےر, وِرودھ, هّتِآ, هِںسا اتے بےوساهی دا گھےرا وِسال هُںدا آيا هَے۔ ِاه سارے بھاو منُّکھی اسلے دا جرُوری اںگ بنے رهے هن اتے پھِلاسپھی اُسے منُّکھی بَودھِکتا دی اُپج هَے جِهڑی ِانھاں بھاواں دے پرچھاوےں وِّچ پلدی آای هَے۔ لّکھاں سالاں دے جںگلی جیون نے منُّکھ نُوں سکتی توں ڈرن, سکتیسالی هون دی ِاّچھا کرن اتے سکتی نُوں پُوجن دی پرےرنا دِّتی سی۔ سّبھِاتا دے سارے ِاتِهاس وِّچ سکتی دی نِرںکُس سرداری ساهمنے سِر جھُکايا جاںدا رِها هَے۔ سکتی دی سرداری اتے بھَے دے پرچھاوےں وِّچ وِچردا وِکسدا جیون آپنے ادھُورے گِآن دے سهارے آپنی جگِآسا دی ترِپتی دا جتن کردا آيا هَے۔ ِاس جتن دے سِّٹے وجوں کای پرکار دے وِچار, وِسواس اتے وهِم اُپجے هن۔ جیون دیآں لوڑاں منُّکھی سماجاں نُوں وّکھ وّکھ سمِآں وِچ, وّکھ وّکھ ستھاناں اُّتے, وّکھ وّکھ وِچاراں, وِسواساں اتے وهِماں نال جوڑدیآں آایآں هن۔ وّکھ وّکھ سماجاں وِّچ وّکھ وّکھ دھارناواں, مانتاواں اتے پرمپراواں ستھاپِت هُںدیآں آایآں هن۔ سارے سماج اوِکسِت گِآن دے سهارے بنیآں پرمپراواں اتے مانتاواں نُوں دھُروں آيا سّچ منّدے هن اتے

دُوجِآں نُوں منوااُن لای سکتی دی ورتوں کردے آاے هن۔ پرمپراگت وِچاراں, وِسواساں اتے ریتی-رِواجاں دے وِرودھ نُوں پُوری تاکت نال کھتم کرن دی کوسِس کردے آاے هن۔

جِس سمےں ساِاںس دا آگمن هويا, اُس سمےں تک ساڈی دھرتی اُتے وّسدے منُّکھی سماجاں نے آپو آپنیآں سِآسی, سماجی اتے دھارمک پرمپراواں نُوں نِسچِت رُوپ دے لِآ هويا سی اتے ِانھاں وِّچ کِسے پرکار دے وِکاس دی سںبھاونا نُوں سهِجے سویکار کرنا بهُت اَوکھا هو چُّکا سی ۔ ساِاںس نُوں سبھ توں پهِلاں پرمپرا دے وِرودھ وِّچ کھلونا پِآ۔ ِاه لڑاای وِگِآن نے بَودھِک پّدھر اُّتے لڑی۔ چھےتی هی ےَورپ وِّچ سناتی ِانکلاب آيا, جِس نال ساِاںس نُوں جیون لای اُپےوگی سمجھدِآں هوياں ِاس لای ستِکار دے بھاو پَےدا هونے سُرُو هو گاے۔ ساِاںس, سنات اتے تکنالوجی دے وِکاس نے سماجک جیون وِّچ نوےں پربںدھاں نُوں جنم دے کے منُّکھ دے وِاکتیگت اتے کَومی رِستِآں وِّچ وّڈیآں وّڈیآں تبدیلیآں کرنیآں آرںبھ کر دِّتیآ۔ برهِمںڈ بارے, انُماناں دی تھاں, بھروسےےوگ جانکاری دے کے منُّکھ نُوں ِاس وِّچ آپنی تھاں پچھانن اتے پروان کرن دی سلاه دے رهی هَے ساِاںس۔

اگلے کُجھ لےکھاں راهیں ساِاںس دی ِاس بھُومِکا دی وِآکھِآ کرن دا جتن کیتا جا رِها هَے۔