ਕਵਿਤਾ 'ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਹਾਰ ਵਿੱਚ ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਮੁਹਾਵਰੇਦਾਰ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਦੀ ਪਛਾਣ ਉਸ ਦੀ ਠੇਠ ਅਤੇ ਮੁਹਾਵਰੇਦਾਰ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ 'ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਹਾਰ' ਵਿੱਚ ਧਨੀ ਰਾਮ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ ਹੀ ਕਵੀ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸਭ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਹਾਰ ਨੂੰ ਮਾਣਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਭ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰ ਕੇ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਵੀ ਇਸ ਬਦਲਾਓ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੈ। ਕਵੀ ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਤੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਸਗੋਂ ਉਹ ਇਸ ਪਰਿਵਰਤਨ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਵਾਂ ਸਮਾਂ ਸਹਿਮ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਕਵਿਤਾ ਰਾਹੀਂ ਪੁਰਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਹਿਦਾਇਤ ਵੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਾਂ ਤਾਂ ਨਵਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਨਵੇਂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਹੋ ਜਾਓ, ਉਸ ਤਰੱਕੀ, ਤਬਦੀਲੀ, ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਵੋ, ਜੇ ਇਹ ਮੰਜੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਹੋ ਕੇ ਬਹਿ ਜਾਓ। ਨਵਾਂ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਸ ਨਵੇਂ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਾਸੇ ਤਰੱਕੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਨੂੰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਛੰਦਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰ ਸੈਲਾਨੀ ਛੰਦ ਭਾਵ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖਣ ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤੋਰਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ 'ਖੁੱਲ੍ਹ' ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਸੰਦੀਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਪਿਆਰ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਕਵਿਤਾ 'ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦਰਿਆ' ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਜਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਕਵੀ ਦਾ ਪਿਆਰ ਡੁੱਲ੍ਹ-ਡੁੱਲ੍ਹ ਪੈਂਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਕਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦਾ, ਮਾਣਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਿਆਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਿਆ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ। ਹਰ ਦਰਿਆ ਦਾ ਨਾਂ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਬਿਆਨ ਉਸ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਗਹਿਰਾਈ ਦਾ ਗਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਵਿਤਾ ਵਿਚਲੇ ਦਰਿਆ ਇਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਦੇ, ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਹ ਦਰਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਨ।

'ਗਰਾਂ ਦਾ ਨਿੱਕਾ ਚੂਚਾ' ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਨਿੱਕੇ ਚੂਚੇ ਦੀ ਹੱਡਬੀਤੀ ਸੁਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਅਧਿਆਤਮ ਚਿੰਤਨ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਕੇ ਚੂਚੇ ਉੱਪਰ ਆਈ ਇੱਕ ਬਿਪਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਭੱਜਦਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ, ਕਵੀ ਉਸ ਨਿੱਕੇ ਚੂਚੇ ਦੇ ਦੁੱਖ ਤੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਨਿੱਕਾ ਚੂਚਾ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਦੌੜ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ਉਹ ਪਕੜਿਆ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੂਚਾ, ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਟੇਕ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਸਮਝ ਜਾਵੇ ਕਿ ਮੌਤ ਕਿੰਨੀ ਭਿਆਨਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਉਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਚੂਚਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਮੇਰੇ ਲਈ ਤੇ ਤੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਹੀ ਭਿਆਨਕ ਹੈ, ਤੂੰ ਉਸ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਤੋਂ ਡਰ, ਉਹ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹਰੇਕ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਤੂੰ ਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਨਹੀਂ, ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਵੀ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਜਿੰਨੀ ਹੀ ਪਿਆਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰ ਅਤੇ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੋਚ ਕਿ ਤੂੰ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਂ। ਇਉਂ ਕਵੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਵਿਤਾ 'ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ' ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਬੰਸਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਉੱਪਰ ਪਏ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ