ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਡਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦਾ ਚੈਨ ਖੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਰਤਾਪੀ ਸੰਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਮਨ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਰੋਜ਼ ਡੁੱਬਦੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਭੌਣ 'ਤੇ ਤਿਲਚੌਲੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇੰਜ ਕਰਨਾ ਆਪਣਾ ਨੇਮ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।

ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਚੌਧਰੀ ਰੌਣਕ ਮੱਲ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਤਮਾਸ਼ਾ ਵੇਖਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕੀੜਾ ਛੋਟਿਆਂ ਕੀੜਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਤਿਲਲੱਗੀ ਸ਼ਕਰ ਦੀ ਚਿਬਕੀ ਰੋੜੀ ਖੋਹ ਕੇ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਸ ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੱਕਰ ਦੀ ਡਲੀ ਸੁੱਟਣ 'ਤੇ ਜਿਉਂ ਹੀ ਵੱਡੇ ਕੀੜੇ ਨੇ ਉਸ ਡਲੀ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਕੀੜਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਖੋਹਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪੰਜ ਛੋਟੇ ਕੀੜਿਆਂ ਨੇ ਵੱਡੇ ਕੀੜੇ ਕੋਲੋਂ ਉਹ ਡਲੀ ਖੋਹ ਲਈ ਅਤੇ ਖੁੱਡ ਵਲ ਲੈ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਬਾ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਉਪਰੋਂ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭੈਭੀਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਨੇ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅੰਤ ਦੱਸ ਕੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅਰੰਭਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪਾਠਕ ਇਸ ਸਕਿਤੀ ਪਿੱਛੇ ਛੁਪੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਜਾਨਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਂ ਬਦਲ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਮੀਰ ਆਪਣੀ ਮਨਮਰਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਬਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗ੍ਰਿਤੀ ਆ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਲਿਆ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅੱਗੇ ਅਮੀਰ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।

ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ 'ਤੀਜੀ ਗੱਲ’ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਫਲੈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਚਿਤਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਵੱਲ ਰੁਚਿਤ ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਜਿਸ ਫਲੈਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਹੈ। ਉਹ ਫਲੈਟਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਿਆਂ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੇਠਲੇ ਫਲੈਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਹਨ ਪਰ ਅੰਬਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਨਹੀਂ। ਉੱਪਰਲੇ ਫਲੈਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਅੰਬਰ ਆਪਣਾ ਹੈ, ਪਰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ। ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਫਲੈਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਕੋਲ ਨਾ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਅੰਬਰ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਜੇ ਕੋਈ ਸੁੱਖ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ ਫਲੈਟ ਦੀ ਬਾਲਕੋਨੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਹੇਠਾਂ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਫਲੈਟ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਕਤਾਰ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਫਲੈਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿਚਦੀਆਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਲੀ ਆ ਕੇ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਗੱਲਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ। ਇੱਕ ਫਲੈਟ ਸਿਸਟਮ ਨੇ, ਦੂਜਾ ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਦੀ ਇਸ ਆਦਤ ਨੇ ਕਿ ਥੋੜੀ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਸਿਗਰਟ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਾਰ 'ਤੇ ਜਾਣਾ। ਤੀਜੀ ਗੱਲ ਜਿਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਉਹ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤੇ-ਪੋਤੀ ਦਾ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਦਾ ਸਕੂਲ ਪੜ੍ਹਨ ਜਾਣਾ। ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਸੀਨੇ ਵਿੱਚ ਠੰਢ ਪਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਪਿੱਛੇ ਕਾਰਜਬੀਨ ਉਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਰਹਿ ਗਈ ਅਧੂਰੀ ਇੱਛਾ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਦਿਆ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਤੀਜਾ ਨੇਤਰ ਹੈ।

ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਦੀ ਦਿਲੀ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਪੜ੍ਹਨ। ਪਰ, ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਘੁੰਮਦਿਆਂ, ਵਿਗੜੇ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਰਤਾਓ ਕਰਦਿਆਂ ਵੇਖਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਲਕੋਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਝ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਮੀਰ ਹੈ ਅਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਸੁੱਖ-ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਜੋ ਅਨਪੜ੍ਹ ਰਹਿ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹੀਰਾ ਲਾਲ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ